Zatrucie pokarmowe Przyczyny, Objawy i Leczenie

Zatrucia pokarmowe stanowią częsty problem zdrowotny na całym świecie, choć zwykle nie należą do bardzo groźnych. Wywołuje je spożycie żywności lub wody zawierającej toksyny albo patogeny. Zatrucia pokarmowe mają szeroki zakres objawów. Zwykle są one łagodne, ale w skrajnych przypadkach mogą także zagrażać życiu. Wraz z postępem w produkcji żywności, globalizacją handlu i zwiększającą się mobilnością ludności ich ryzyko może jednak wzrastać. Warto zatem wiedzieć, jak je rozpoznać i co robić w przypadku, kiedy nas dotknie. Poprzez zrozumienie mechanizmów tej przypadłości możemy bowiem jej skutecznie uniknąć. A tym samym po prostu chronić zdrowie nasze i najbliższych.

Co to jest zatrucie pokarmowe i jakie są jego przyczyny?

Zatrucie pokarmowe to stan chorobowy wywołany spożyciem żywności lub wody zawierających patogeny, takie jak bakterie, wirusy, grzyby lub pasożyty. A także toksyny wydzielane przez te organizmy. Objawy zatrucia pokarmowego mogą obejmować biegunkę, nudności, wymioty, bóle brzucha, gorączkę i ogólne osłabienie organizmu. Zatrucie pokarmowe może mieć różne źródła, w tym skażoną żywność spożywaną w domu, w restauracjach, na imprezach, a także nieprawidłowo przetworzone lub przechowywane produkty spożywcze. Istnieje wiele rodzajów patogenów i toksyn, które mogą wywoływać zatrucia pokarmowe. Do tych najpopularniejszych należą bakterie Salmonella, Escherichia coli (E. coli), Campylobacter, norowirusy czy rotawirusy. A także toksyny produkowane przez bakterie jak toksyna botulinowa czy toksyna gronkowcowa. Zatrucia pokarmowe mogą być łagodne i przechodzić same. Jednak mogą też prowadzić do poważnych komplikacji, zwłaszcza u osób starszych, niemowląt, kobiet w ciąży i osób o osłabionej odporności. W ich leczeniu ważne jest nawodnienie i wypoczynek. Zaś w niektórych przypadkach trzeba zastosować leki przeciwwymiotne lub antybiotyki – zależnie od rodzaju patogenu i nasilenia objawów.

Jakim jedzeniem można najczęściej się zatruć?

Najczęstszym źródłem zatrucia pokarmowego są produkty spożywcze pochodzenia zwierzęcego – szczególnie te, które spożywa się na surowo lub niedogotowane. Mięso, zwłaszcza drobiowe i wołowe, może być skażone bakteriami, takimi jak Salmonella, E. coli czy Campylobacter, które mogą wywoływać poważne zatrucia pokarmowe. Produkty mleczne, takie jak niepasteryzowane mleko i sery, również stanowią potencjalne źródło zakażeń. Mogą one bowiem zawierać patogeny, które przetrwały proces pasteryzacji. Owoce morza, zwłaszcza surowe lub niedogotowane ostrygi, mogą być skażone bakteriami, wirusami lub toksynami, co również może prowadzić do zatrucia.

Innym potencjalnym źródłem zatrucia pokarmowego są jajka, szczególnie surowe lub niedogotowane. Mogą one bowiem zawierać bakterie Salmonella. Warzywa i owoce, zwłaszcza te spożywane na surowo lub niedogotowane, mogą być skażone bakteriami lub wirusami z powierzchni gleby albo wody używanej do nawadniania. Ponadto produkty gotowe do spożycia, takie jak sałatki, kanapki i przekąski, również mogą być skażone podczas produkcji, przechowywania lub przygotowywania. Dlatego też ważne jest przestrzeganie zasad higieny żywnościowej, odpowiednie przechowywanie i obróbka termiczna produktów spożywczych. A także unikanie spożywania surowych lub niedogotowanych produktów. Szczególnie w przypadku osób o osłabionej odporności lub podatnych na zatrucia pokarmowe.

Jak sprawdzić, czy mam zatrucie pokarmowe?

Rozpoznanie zatrucia pokarmowego może być trudne, ponieważ objawy często są podobne do tych występujących w przypadku innych chorób układu pokarmowego. Jednak istnieją pewne charakterystyczne symptomy, na które należy zwrócić uwagę. Wśród najczęstszych objawów zatrucia pokarmowego znajdują się: nagłe wystąpienie biegunki, wymioty, bóle brzucha, nudności, gorączka oraz ogólne osłabienie organizmu. Te symptomy mogą pojawić się w ciągu kilku godzin po spożyciu skażonej żywności lub nawet po kilku dniach, w zależności od rodzaju patogenu lub toksyny odpowiedzialnej za zatrucie. W celu potwierdzenia zatrucia pokarmowego oraz ustalenia jego przyczyny ważne jest skonsultowanie się z lekarzem. Lekarz może bowiem przeprowadzić wywiad medyczny, badać objawy oraz zlecić odpowiednie badania laboratoryjne. Najczęściej jest to badanie kału w poszukiwaniu obecności bakterii, wirusów lub pasożytów. A także testy krwi w celu identyfikacji ewentualnej obecności toksyn.

W przypadku podejrzenia zatrucia pokarmowego ważne jest również poinformowanie lekarza o ostatnio spożytych posiłkach oraz ewentualnych podróżach, które mogłyby być związane z ryzykiem jego wystąpienia. Wczesne rozpoznanie i leczenie mogą przyspieszyć proces zdrowienia oraz zmniejszyć ryzyko powikłań. Dlatego też, w przypadku doświadczenia wspomnianych objawów, zawsze warto skontaktować się z lekarzem, który powinien zapewnić odpowiednią opiekę medyczną i udzielić wskazówek dotyczących leczenia i nawodnienia.

Potrzebujesz pomocy lekarza, a Twoja przychodnia jest zamknięta?

W poradni online ReceptaULekarza.pl zamówisz szybką konsultację z lekarzem, który może Ci wystawić e receptę, możliwą do zrealizowania w każdej aptece.

Zamów e receptę z konsultacją

Co robić w przypadku wystąpienia objawów zatrucia pokarmowego?

W przypadku wystąpienia objawów zatrucia pokarmowego ważne jest szybkie i odpowiednie działanie w celu złagodzenia objawów oraz zapobieżenia powikłaniom. Pierwszym krokiem jest zapewnienie sobie lub osobie poszkodowanej odpowiedniego nawodnienia poprzez regularne picie wody albo płynów zawierających elektrolity, aby zrekompensować utratę płynów związanych z biegunką i wymiotami. Unikajmy wtedy jednak napojów zawierających kofeinę i alkohol, które mogą dodatkowo odwadniać organizm. W przypadku nasilonych objawów, szczególnie wymiotów i biegunki, warto skonsultować się z lekarzem w celu uzyskania porady dotyczącej stosowania leków przeciwwymiotnych lub przeciwbiegunkowych.

Ważne jest również zapewnienie sobie lub osobie poszkodowanej odpoczynku i unikanie spożywania ciężkich, tłustych i ciężkostrawnych pokarmów. Zwykle bowiem dodatkowo obciążają one przewód pokarmowy. Jeśli wystąpi gorączka, można stosować leki przeciwgorączkowe zgodnie z zaleceniami lekarza. Jeśli objawy zatrucia pokarmowego utrzymują się przez dłuższy czas, są szczególnie nasilone lub występują inne niepokojące objawy, takie jak krwawe wymioty lub ciemny mocz, należy natychmiast skontaktować się z lekarzem lub udać się na pogotowie. Profesjonalna opieka medyczna może być konieczna w przypadku ciężkich przypadków lub występowania powikłań, takich jak odwodnienie, infekcje czy zaburzenia elektrolitowe.

Jak leczyć zatrucie pokarmowe?

Leczenie zatrucia pokarmowego zależy głównie od stopnia nasilenia objawów oraz rodzaju patogenu lub toksyny odpowiedzialnej za zatrucie. W większości przypadków objawy ustępują samoistnie w ciągu kilku dni. Zaś głównym celem terapii jest łagodzenie objawów i zapobieganie odwodnieniu organizmu. Ważne jest więc utrzymanie odpowiedniego nawodnienia poprzez regularne spożywanie płynów, takich jak woda, elektrolity. Z kolei w przypadku cięższych objawów – płyny zawierające elektrolity, dostępne w aptekach. W przypadku wystąpienia silnych wymiotów i biegunki lekarz może zalecić stosowanie leków przeciwwymiotnych oraz leków przeciwbiegunkowych. Te bowiem zwykle łagodzą objawy. Natomiast w przypadku zatrucia pokarmowego wywołanego przez bakterie, lekarz może przepisać antybiotyki, zwłaszcza w sytuacjach, gdy występują powikłania lub objawy są szczególnie nasilone. Ważne jest również unikanie spożywania potencjalnie drażniących lub ciężkostrawnych produktów spożywczych. Unikać należy takich jak tłuste, smażone, czy ostre dania, które mogą nasilać objawy. Istotne jest również skonsultowanie się z lekarzem w celu ustalenia odpowiedniego planu leczenia i monitorowania ewentualnych powikłań.

Jak uniknąć zatrucia pokarmowego?

Aby uniknąć zatrucia pokarmowego, ważne jest przestrzeganie odpowiednich praktyk higieny żywnościowej i bezpiecznych praktyk gotowania. Po pierwsze – należy dokładnie myć ręce przed przygotowaniem posiłków, po dotknięciu surowego mięsa, po skorzystaniu z toalety oraz po kontakcie z potencjalnie zanieczyszczonymi powierzchniami. Mięso i produkty mleczne należy przechowywać oddzielnie od innych produktów spożywczych, aby uniknąć krzyżowego zakażenia. Warto również stosować osobne deski do krojenia dla mięsa surowego i produktów spożywczych gotowych do spożycia. Surowe mięso i owoce morza należy ponadto przechowywać w lodówce w odpowiedniej temperaturze, aby zapobiec namnażaniu się bakterii.

Podczas gotowania ważne jest z kolei zapewnienie odpowiedniej obróbki termicznej produktów spożywczych. Jest to szczególnie istotne w przypadku mięsa, jaj i owoców morza, które mogą zawierać szkodliwe patogeny. Mięso należy gotować do odpowiedniej temperatury wewnętrznej, podobnie jak jajka. Produkty mleczne, takie jak sery, powinno się skutecznie pasteryzować, aby zniszczyć ewentualne bakterie. Owoce i warzywa należy zaś dokładnie myć przed spożyciem, aby usunąć zanieczyszczenia z powierzchni. Ponadto należy unikać spożywania surowych lub niedogotowanych produktów spożywczych w miejscach o wątpliwej higienie. Zwykle są to nieznane lokale gastronomiczne lub stoiska z żywnością uliczną. Przestrzeganie tych praktyk higienicznych i gotowania może pomóc w minimalizacji ryzyka zatrucia pokarmowego i zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego.

Źródło: https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/nie-zatruj-sobie-lata