Co to jest Ashwagandha i jak działa na nasz organizm?

Chcesz wiedzieć co to jest Aswagandha? Przeczytaj poniższy artykuł:

• Ashwagandha jako środek medycyny naturalnej Indii
• Uprawy i budowa leczniczej rośliny
• Skład chemiczny i właściwości Ashwagandhy
• Co wyleczy Ashwagandha i kto z niej skorzysta?
• Witalność i regeneracja, koncentracja i zdrowie psychiczne
• Witalność i regeneracja, koncentracja i zdrowie psychiczne
• Jakie jeszcze właściwości terapeutyczne posiada Ashwagandha?
• Wpływ Ashwagandhy na urodę i potencję
• Stosowanie Ashwagandy i tworzenie formuł ziołowych

Medycyna naturalna Indii w Twoim zasięgu

Ashwagandha to roślina określana w taksonomii biologicznej jako Withania somnifera. W Polsce występuje pod nazwą witania ospała. Oryginalna nazwa oznacza w przekładzie z hinduskiego sanskrytu na język polski „zapach konia” (Ashwa to koń; Gandha to zapach). Językoznawcy wywodzą z tej metafory istotę działania rośliny, zapewniającej człowiekowi wigor na miarę siły konia. Zwana jest też indyjskim żeńszeniem, z uwagi na bardzo szerokie spektrum zastosowania w ziołolecznictwie (fitoterapia). Najważniejsze zalety tego zioła dobrze oddaje też popularna jego nazwa, czyli roślina wiecznej młodości.

Tradycja stosowania Ashwagandhy w naturalnej medycynie ludów Indii sięga kilku tysięcy lat wstecz. Podobnie jak żeńszeń w Chinach, tak też Ashwagandha w Indiach stanowi fundament tamtejszej medycyny, zwanej Ajurweda (w wolnym tłumaczeniu z sanskrytu „wiedza o życiu”). Ajurweda zajmuje się tak fizyczną jak i psychiczną kondycją człowieka. W 1979 r. system ten uznany został przez Światową Organizację Zdrowia (WHO).

Potrzebujesz skonsultować się z lekarzem online?
https://receptaulekarza.pl/p/konsultacja-lekarska-online/

Uprawy i budowa leczniczej rośliny

Roślina ta oprócz Indii rośnie także w innych regionach klimatu tropikalnego i subtropikalnego — na Sri Lance, Bliskim Wschodzie oraz w państwach basenu Morza Śródziemnego, a także w Chinach, czy RPA. Można uprawiać ją również w bardziej umiarkowanych strefach klimatu. Współcześnie jest to jeden z najpopularniejszych na świecie produktów zielarskich.

Krzew Ashwagandhy dorasta na ogół do wysokości 50 cm, choć zdarzają się trzy razy wyższe. Jest to bylina – w swoim środowisku naturalnym roślina wieloletnia, choć w klimacie umiarkowanym uprawiana jest jako roślina jednoroczna. Liście mają kształt owalny, zielono-żółte kwiaty przyjmują kształt gwiazd — dzwonków. Osadzone w kielichach owoce (nasiona) przybierają barwę czerwono-pomarańczową i wygląd jagody. Całość wyglądem przypomina nieco krzew pomidora. Nie bez powodu, gdyż podobnie jak to powszechnie konsumowane w Polsce warzywo, – a także podobnie jak ziemniaki, – Ashwagandha jest gatunkiem zaliczanym do rodziny psiankowatych.

Skład chemiczny i właściwości Ashwagandhy

Wyciągi z owoców pomagają w leczeniu guzów, wrzodów i czyraków. Jednak to nie owoce, ani kwiaty, lecz korzeń wykazuje najefektywniejszą koncentrację pożytecznych dla ludzkiego organizmu związków chemicznych. Takich jak witanolidy, alkaloidy, sitoinozydy, flawonoidy i wiele innych kluczowych dla zachowania zdrowia i kondycji mikroelementów.

Witanolidy zawierają substancję aktywną o nazwie witaferyna A — o dużej aktywności biologicznej, działając także odkażająco i przeciwbakteryjnie na szczepy gram-dodatnie i gram-ujemne, a ponadto przeciwnowotworowo.

Z kolei ekstrakty z liści odznaczają się silnym działaniem cytotoksycznym i regulują proces apoptozy (czyli programowalną śmierć komórek). Hamując wzrost guza, oraz ograniczając rozprzestrzenianie się komórek nowotworowych.

Wyciągi z liści chronią podstawowe składniki tkanki nerwowej człowieka tj. neurony i komórki glejowe, przed toksycznym wpływem skopolaminy, odpowiadającej za otępienie, arytmię, a także zaburzenia oddechu i wzroku. W badaniach wykazano też zdolność substancji czynnych Ashwagandhy do pobudzenia wzrostu aksonów (neurytów), pełniących funkcję przekaźnika informacji pomiędzy neuronami.

Potrzebujesz pomocy lekarza, a Twoja przychodnia jest zamknięta?

W poradni online ReceptaULekarza.pl zamówisz szybką konsultację z lekarzem, który może Ci wystawić e receptę, możliwą do zrealizowania w każdej aptece.

Zamów e receptę z konsultacją

Funkcje adaptogenne

Obecnie Ashwagandhę, z uwagi na zawarte w niej adaptogeny, zalicza się do grupy roślin o działaniu immunostymulującym. Czyli roślin stabilizujących procesy fizjologiczne i pomagających zachować homeostazę organizmu.

Substancje adaptogenne (witanozydy, sitoindozydy), uspokajają, dodają energii, działają antydepresyjnie. Posiadają także właściwości przeciwutleniające (antyoksydanty), pozwalając usunąć tzw. wolne rodniki z organizmu, zapobiegając uszkodzeniu DNA i spowalniając proces starzenia.

Co wyleczy Ashwagandha i kto z niej skorzysta?

Właściwości, działanie i zastosowanie witani ospałej to szeroki temat. Istnieje bogata literatura specjalistyczna (zobacz na końcu artykułu), z której dowiemy się szczegółów. Tu spróbujmy pomówić o najważniejszych aspektach. Ogólnie ta egzotyczna roślina ma wszelkie cechy, by traktować ją jako wszechstronne panaceum. Jej pierwotne zastosowanie przez medyków dawnych Indii sprowadzało się jednak głównie do leczenia dolegliwości reumatycznych i zapalnych,. Wykorzystywano ją też jako eliksir zapewniający ogólną krzepę i wzmocnienie organizmu, zgodnie z doktryną Ajurwedy.

Ashwagandha świetnie wpisuje się w filozofie medycyny Dalekiego Wschodu. Przyjętą również w wielu zakresach przez medycynę Zachodu. Zgodnie z którą wszystkie układy organizmu ludzkiego są ze sobą powiązane i należy leczyć je nie oddzielnie tylko kompleksowo. Substancje zawarte w tej roślinie budują wszechstronną odporność organizmu. Stosowana jest w kuracjach odmładzających cały organizm, czyli zarówno skórę, jak i organy wewnętrzne.

Adresatem tej rośliny są zatem niemal wszyscy, z wyłączeniem kilku przypadków (o których więcej przeczytać można w rozdziale na temat przeciwwskazań). Szczególnie jednak indyjskim żeńszeniem zainteresować się powinni wszyscy ci, którzy systematycznie uprawiają sport, lub są bardzo aktywni fizycznie. Dodatkowo osoby pracujące intelektualnie w warunkach chronicznego stresu oraz intensywnie się uczą. Entuzjaści ziołolecznictwa, poszukujący alternatyw dla środków farmakologicznych, zachwalają sobie skuteczność Ashwagandhy.

Witalność i regeneracja, koncentracja i zdrowie psychiczne

Badania na sportowcach udowodniły pozytywny wpływ rośliny na siłę fizyczną, sprawność ruchową, i szybkości. Wpływ na redukcję tkanki tłuszczowej, przyrost masy mięśniowej i szybszą regenerację mięśni. Ashwagandha przyczynia się do wzrostu stężenia testosteronu w surowicy krwi, a jednocześnie do zmniejszenia poziomu kinazy kreatynowej w osoczu krwi.

Zarazem Ashwagandha silnie oddziałuje na strefę psychiczną, usprawniając procesy poznawcze, w tym uczenie się. Wpływa bowiem na zwiększenie wrażliwości receptorów 5-hydroksytryptaminowych, odpowiedzialnych za wiązanie serotoniny.

Działa też jako antydepresant. Uspokaja, wycisza, relaksuje, daje głęboki odpoczynek i wspiera system nerwowy, kojąc napięcia i redukując stany lękowe. Obniża stężenie tribuliny – białka stanowiącego kliniczny wskaźnik lęku. Łagodzi stany stresowe i obniża poziom kortyzolu – hormonu stresu. Poprawia jakoś snu, zapobiega miażdżycy i powstaniu wrzodów.

Roślina ta z powodzeniem traktowana może być jako alternatywa dla dużo bardziej inwazyjnych niekiedy leków psychotropowych. Z uwagi na zawartość tzw. glikowitanolidów pomaga uporać się nawet z zaburzeniami maniakalno-depresyjnymi, chorobą afektywną dwubiegunową, schizofrenią, czy ADHD. Badania pokazały też skuteczność tego panaceum we wspieraniu organizmu znajdującego się w trakcie kuracji odwykowej.

Zastosowania specjalistyczne Ashwagandhy: alzheimer, cukrzyca i nie tylko

Stosowana regularnie buduje koncentrację i pamięć, a tym samym hamuje proces degeneracji komórek mózgowych. Skraca czas reakcji, poprawia refleks, hamując efekty choroby Parkinsona.

Badania na zwierzętach udowodniły, że roślina może być z powodzeniem stosowana do zwalczania skutków choroby Alzheimera. Witanolidy działają bowiem spowalniająco na aktywność enzymu rozkładającego acetylocholinę, która z kolei jest ważnym neuroprzekaźnikiem, regulującym procesy pamięciowe. Ashwagandha hamuje ponadto proces powstawania toksyn beta-amyloidu, które prowadzą do degradacji komórek mózgowych.

Szersze zastosowanie Ashwagandhy w terapii chorób neurodegeneracyjnych — Alzheimera, Parkinsona i demencji starczej to kwestia przyszłości. Jej skuteczność wymaga bowiem dokładniejszego pomiaru i badań in vitro na dużych grupach pacjentów. Dotychczas większość badań prowadzona była w warunkach in vitro na ludzkich komórkach nerwowych oraz na zwierzętach.

Ashwagandha obniża wydatnie poziom glukozy we krwi. Nawet o kilkanaście procent, co jest wynikiem porównywalnym z działaniem leków i pobudza wydzielanie się hormonu insuliny. Tym samym pomaga w walce z cukrzycą.

Jakie jeszcze właściwości terapeutyczne posiada Ashwagandha?

Withania somnifera zawiera dużo żelaza, co przekłada się na poprawę dotlenienia organizmu i oddziałuje korzystanie na układ endokrynologiczny. Dotychczasowe badania potwierdzają też wpływ rośliny na układ krążenia, co przejawia się jej wzrostem wytwarzania i różnicowania komórek morfotycznych krwi. Posiada ona zatem funkcję tzw. krwiotworzenia — hemopoeza.

• Działa przeciwzapalnie na układ mięśniowo-szkieletowy, lecząc reumatyzm, zapalenie stawów i obrzęki.
• Obniża także poziom tzw. złego cholesterolu (LDL), podwyższając zarazem poziom lipoprotein o wysokiej gęstości (cholesterol HDL) we krwi.
• Pomaga uporać się z neuroastenią, będącą formą nerwicy przejawiającej się permanentnym zmęczeniem organizmu.
• Ten swoisty hinduski żeńszeń stabilizuje układ hormonalny, poprawiając funkcje tarczycy (w przypadku niedoczynności) i pracę nadnerczy.

Badania pokazały, że regularne przyjmowanie preparatu pozwala skuteczniej walczyć z nowotworami piersi, płuc, jelita grubego, mózgu i jajników. Ashwagandha ma potencjał zastosowania przy zapaleniach jelit i nerek. Witanolidy działają przeciwnowotworowo, poprzez indukcję komórek. Co pozwala mieć nadzieję na wykorzystanie ekstraktów z tej rośliny w kuracji czerniaka, czy chłoniaka.

Uroda i potencja

Liście Ashwagandhy to także afrodyzjak. Poprawiają libido kobiet, zwiększając satysfakcję z seksu, i wzmacnia potencję i płodność u mężczyzn. Regularne zażywanie ekstraktów z tej rośliny zwiększa aktywność i ruchliwość plemników.

Kobiety znajdą dla siebie jeszcze więcej atutów. Wyciągi z Ashwagandhy redukują poziom tkanki tłuszczowej, pomagając w odchudzaniu. Roślina połączona np. z olejem migdałowym i wodą różaną niweluje objawy starzenia, w tym siwienie włosów, regenerując barwniki zawarte we włosach.

Zdrowy rozsądek ponad wszystko

Internet pomoże nam szybko skontaktować się z licznymi sprzedawcami komponentów zdrowotnej rośliny, lub suplementów zawierających ją w swoim składzie w różnych proporcjach. Im tańszy produkt, tym ostrożniejsi winniśmy być, czytając skład preparatu. Niska cena może bowiem oznaczać adekwatnie zmniejszoną zawartość ekstraktu, a tym samym niską skuteczność działania lub po prostu jej brak.

Warto też stosować preparat w połączeniu i wedle wskazań lekarza. Nie oczekujmy, że efekty będą piorunujące i błyskawiczne. Terapia Ashwagandhą, podobnie jak w przypadku wielu innych specyfików, wymaga czasu i konsekwencji. Efekty są wypadkową wielu indywidualnych czynników charakterystycznych dla leczonego organizmu i jego środowiska.

Pamiętajmy o przeciwwskazaniach i interakcjach z innymi lekami i suplementami

Należy zaznaczyć, że generalnie preparaty zawierające elementy Ashwagandhy są dobrze tolerowane przez organizm człowieka.

Nie stosujemy Ashwagandhy u kobiet w ciąży i kobiet karmiących piersią. Odradza się także przyjmowanie tego suplementu chorym na epilepsję. Istnieją też naukowe dowody na niekorzystne działanie rośliny na organizm osób cierpiących na nadczynność tarczycy.

Niewskazane jest łączenie preparatu z lekami nasennymi, uspokajającymi i znieczulającymi. Zdecydowanie też odradza się spożycia alkoholu w czasie trwania kuracji Ashwagandhą. Nie wolno mieszać Ashwagandhy z lekami zawierającymi w swoim składzie barbiturany.

Skutków ubocznych, – występujących przy uwzględnieniu przestrzegania powyższych zaleceń, – dotychczas nie stwierdzono. Jak wiele innych ziół stosowanych w ramach domowej apteczki, działa moczopędnie.

Pochodzenie i dostępność Ashwagandhy na rynku

Korzenie i liście Ashwagandhy są suszone i mielone, a następnie konfekcjonowane na ogół w postaci proszku, tabletek, kapsułek, kropli, a także toników. Wyciągi z rośliny powstają w warunkach laboratoryjnych, gdzie też łączy się je niekiedy z innymi substancjami pomocniczymi. Ponadto Ashwagandhę stosuje się też w postaci suszonego kłącza, żując je. Można też zalewać suszone elementy rośliny wodą, tworząc na jego bazie herbaty i nalewki. Preparaty na bazie Ashwagandy dodaje się też do koktajli, czy jogurtów.

Na polskim rynku ceny opakowania wahają się w przedziale od kilkudziesięciu do stu kilkudziesięciu złotych. Ceny zależą od producenta, wielkości opakowania Ashwagandy, czy stężenia ekstraktu w tabletkach, kapsułkach itp.

Warto też zwrócić uwagę na rodzaj opakowania. Specjaliści zalecają nabywanie preparatów zamkniętych w butelkach z ciemnego szkła farmaceutycznego, chroniących zawartość przed działaniem czynników zewnętrznych. Sprawdźmy też, czy suplementy posiadają cechy hipoalergiczne, oraz nie zawierają sztucznych barwników, konserwantów i dodatków smakowych.

Stosowanie Ashwagandy i tworzenie formuł ziołowych

Preparaty stosuje się w praktyce długoterminowo, tj. przez dwa do pięciu miesięcy, oczywiście w zależności od zaleceń lekarza. Niektóre formuły przewidują stosowanie suplementów przez okres nawet kilkunastu miesięcy.

Można zwiększyć efekty poprzez tworzenie mieszanek ziołowych, zawierających Ashwagandhę i takie rośliny jak żeńszeń, rhodiola (różeniec górski), macierzanka, melisa, kurkuma, lukrecja, czarna fasola afrykańska, czy miłorząb.

W hinduskiej Ajurwedzie (porównaj wyżej) znanych jest około 200 receptur, zawierających Ashwagandhę. Współczesne suplementy diety zawierają oprócz indyjskiego żeńszenia także różne witaminy i minerały.

Opinie pacjentów na temat tego ziela

Ashwagandha to już solidna marka na rynku zielarskim. Dane zebrane z ankiet konsumentów, opublikowane przez jednego z producentów żywności funkcjonalnej – firmę Pukka, wskazują, że blisko dwie trzecie respondentów używających preparaty na bazie indyjskiej rośliny odczuło poprawę jakości snu. Niecała połowa twierdziła, że terapia przyczyniła się do zredukowania poziomu stresu w życiu codziennym, zaś co szósty konsument zachwalał sobie energetyczne właściwości Ashwagandhy.

Również badania prowadzone przez naukowców z Ashwins Health Care and Research Center w Heyderabadzie (Indie) wykazały, że w grupie kontrolnej pacjentów poddawanych terapii, markery stresu pokazały spadek.

Dla chcących poszerzyć swoją wiedzę. Bibliografia

Na świecie od kilkudziesięciu lat prowadzi się intensywne badania nad spektrum i efektami terapii wspieranej Ashwagandhą. Oto niektóre publikacje specjalistyczne, z których część dostępna jest w formule open access w internecie:

1. Alam N., Hossain M., Mottalib Md. A., Sulaiman S. A., Gan S. H., Khalil Md. I., Methanolic extracts of Withania somnifera leaves, fruits and roots possess antioxidant properties and antibacterial activities, BMC Complementary and Alternative Medicine, 2012, nr 175.
2. Andallu B., Radhika B., Hypoglycemic, diuretic and hypocholesterolemic effect of Winter cherry (Withania somnifera, Dunal) root, Indian Journal of Experimental Biology, 2000, nr 38.
3. Chandrasekhar K., Kapoor J., Anishetty S., A prospective, randomized double-blind, placebo-controlled study of safety and efficacy of a high-concentration full-spectrum extract of Ashwagandha root in reducing stress and anxiety in adults, Indian Journal of Psychological Medicine, 2012, nr 34 (3).
4. Dar N.J., Hamid A., Ahmad M., Pharmacologic overview of Withania somnifera, the Indian Ginseng, Cellular and Molecular Life Sciences, 2015, nr 72.
5. Kuboyama T., Tohda C., Komatsu K., Effects of Ashwagandha (Roots of Withania somnifera) on Neurodegenerative Diseases, Biological and Pharmaceutical Bulletin, 2014, nr 6 (37).
6. Kumar A., Kalonia H., Protective Effect of Withania Somnifera Dunal on the Behavioral and Biochemical Alterations in Sleep-Disturbed Mice (Grid Over Water Suspended Method), Indian Journal of Experimental Biology, 2007, nr 45 (6).
7. Palliyaguru D.L., Singh S.V., Kensler T.W., Withania somnifera: From prevention to treatment of cancer, Molecular Nutrition & Food Research, 2016, nr 60.
8. Panossian A., Wikman G., Evidence-based efficacy of adaptogens in fatigue, and molecular mechanisms related to their stress-protective activity, Current Clinical Pharmacology, 2009, nr 4 (3).
9. Shenoy S., Chaskar U., Sandhu J.S., Paadhi M.M., Effects of Eight-Week Supplementation of Ashwagandha on Cardiorespiratory Endurance in Elite Indian Cyclists, Journal of Ayurveda and Integrative Medicine, 2012, nr 3 (4).
10. Wankhede S., Langade D., Joshi K., Sinha R. S., Bhattacharyya S., Examining the effect of Withania somnifera supplementation on muscle strength and recovery: a randomized controlled trial, Journal of the International Society of Sports Nutrition, 2015, nr 12.

Następujące publikacje, obejmujące tematykę Ashwagandhy, dostępne są w języku polskim:

1. Obidoska G., Sadowska A., Rośliny o działaniu adaptogennym, Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, 2004.
2. Schrott E., Ajurweda na co dzień. Naturalne metody osiągnięcia doskonałego zdrowia, Warszawa 2000.