Choroba Hashimoto – czym jest? Objawy i przyczyny

Choroba Hashimoto to jedno z najczęściej występujących zaburzeń autoimmunologicznych, które wpływa na funkcjonowanie tarczycy. Mimo że coraz więcej osób słyszało o tej chorobie, nadal wiele przypadków pozostaje niezdiagnozowanych przez długi czas. Objawy są często niespecyficzne i łatwo je pomylić z innymi dolegliwościami, takimi jak przewlekłe zmęczenie, obniżony nastrój czy problemy z wagą.

Zrozumienie, czym jest choroba Hashimoto, jakie są jej przyczyny i jak się objawia, jest kluczowe dla szybkiego rozpoznania i skutecznego leczenia.

Czym jest choroba Hashimoto?

Choroba Hashimoto, znana również jako przewlekłe limfocytarne zapalenie tarczycy, to schorzenie autoimmunologiczne, w którym układ odpornościowy zaczyna atakować komórki tarczycy. Zamiast chronić organizm, własne przeciwciała niszczą tkanki tego ważnego gruczołu, prowadząc z czasem do jego niedoczynności.

Tarczyca to gruczoł położony na przedniej części szyi, odpowiedzialny za produkcję hormonów regulujących metabolizm, temperaturę ciała, energię i pracę wielu narządów. Kiedy jej funkcja zostaje zaburzona przez stan zapalny, organizm zaczyna odczuwać szereg konsekwencji.

Choroba rozwija się powoli. Początkowo osoba chora może nie zauważać żadnych objawów, ponieważ tarczyca wciąż wytwarza wystarczającą ilość hormonów. Jednak z czasem dochodzi do jej osłabienia i niedoczynności. Proces ten bywa trudny do wykrycia bez badań, co sprawia, że wiele przypadków diagnozowanych jest dopiero po kilku latach.

Hashimoto występuje znacznie częściej u kobiet niż u mężczyzn i najczęściej pojawia się między 30. a 50. rokiem życia, choć może rozwinąć się także u młodszych osób i dzieci. Warto zaznaczyć, że jest to choroba przewlekła – nie da się jej całkowicie wyleczyć, ale można skutecznie kontrolować jej przebieg i łagodzić objawy.

Potrzebujesz pomocy lekarza, a Twoja przychodnia jest zamknięta?

W poradni online ReceptaULekarza.pl zamówisz szybką konsultację z lekarzem, który może Ci wystawić e receptę online, możliwą do zrealizowania w każdej aptece.

Zamów konsultację z opcją e recepty

Objawy choroby Hashimoto

Choroba Hashimoto często rozwija się powoli i przez długi czas nie daje jednoznacznych objawów. Symptomy mogą się różnić w zależności od osoby, a ich nasilenie może zmieniać się z czasem. Wiele z nich bywa mylonych z codziennym zmęczeniem, stresem lub innymi zaburzeniami hormonalnymi, co utrudnia postawienie właściwej diagnozy.

Wczesne objawy choroby Hashimoto

Na początku choroby pojawiają się dość subtelne zmiany, które łatwo zignorować. Wiele osób skarży się na uczucie ciągłego zmęczenia, senność mimo odpowiedniej ilości snu, spadek energii oraz trudności z koncentracją. Często występują też sucha skóra i nadmierne wypadanie włosów, co bywa przypisywane sezonowym zmianom lub niedoborom witamin.

Objawy zaawansowane choroby Hashimoto

Z czasem objawy stają się bardziej wyraźne. Pojawia się wyraźny przyrost masy ciała mimo braku zmian w diecie czy aktywności fizycznej. Osoby chore często odczuwają zimno, nawet gdy temperatura otoczenia jest komfortowa. Inne typowe symptomy to obrzęk twarzy, osłabienie mięśni, zaparcia oraz suchość skóry.

U kobiet mogą występować zaburzenia cyklu miesiączkowego, trudności z zajściem w ciążę, a także nasilone objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego.

Objawy psychiczne Hashimoto

Hashimoto może wpływać także na samopoczucie psychiczne. U wielu pacjentów obserwuje się obniżony nastrój, drażliwość, a nawet objawy depresyjne. Pojawia się tzw. „mgła mózgowa”, czyli problemy z pamięcią i skupieniem uwagi. U niektórych osób może dochodzić do obniżenia motywacji i trudności w codziennym funkcjonowaniu.

Warto pamiętać, że objawy mogą mieć różny charakter i nasilenie, dlatego w przypadku podejrzeń warto wykonać odpowiednie badania hormonalne i skonsultować się z lekarzem. Wczesne rozpoznanie pozwala szybciej rozpocząć leczenie i ograniczyć wpływ choroby na codzienne życie.

Przyczyny choroby Hashimoto

Choroba Hashimoto nie ma jednej, jasno określonej przyczyny. Uważa się, że do jej rozwoju prowadzi kombinacja czynników genetycznych, środowiskowych i hormonalnych. To właśnie ich współdziałanie uruchamia nieprawidłową reakcję układu odpornościowego, który zaczyna atakować własne komórki tarczycy.

Hashimoto a uwarunkowania genetyczne

Skłonność do Hashimoto może być dziedziczna. Osoby, w których rodzinie występowały choroby autoimmunologiczne – nie tylko Hashimoto, ale także np. cukrzyca typu 1, celiakia czy reumatoidalne zapalenie stawów – są bardziej narażone na rozwój tego schorzenia. Choć nie oznacza to, że choroba musi się pojawić, predyspozycja genetyczna zwiększa ryzyko jej wystąpienia.

Wpływ czynników środowiskowych na rozwój choroby Hashimoto

Środowisko, w którym żyjemy, również odgrywa istotną rolę. Istnieją dowody na to, że nadmiar jodu w diecie może przyspieszyć pojawienie się choroby u osób podatnych genetycznie. Również przewlekły stres wpływa negatywnie na funkcjonowanie układu odpornościowego i może zaburzać jego prawidłową regulację.

Inne możliwe czynniki to infekcje wirusowe lub bakteryjne, które mogą uruchomić procesy autoimmunologiczne w organizmie. U niektórych osób początek choroby następuje po przebytej chorobie zakaźnej, jednak bezpośredni związek nie zawsze jest jednoznaczny.

Zaburzenia hormonalne i płeć a choroba Hashimoto

Choroba Hashimoto znacznie częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn, zwłaszcza w okresach zmian hormonalnych – takich jak ciąża, połóg czy menopauza. Uważa się, że estrogeny mogą wpływać na funkcjonowanie układu odpornościowego i zwiększać jego wrażliwość na bodźce prowadzące do autoagresji.

Niektóre badania wskazują również na związek między chorobą Hashimoto a zaburzeniami pracy osi podwzgórze–przysadka–tarczyca, co może dodatkowo wpływać na przebieg i nasilenie objawów.

Zrozumienie potencjalnych przyczyn choroby pomaga nie tylko lepiej ją kontrolować, ale również świadomie monitorować swój stan zdrowia – szczególnie jeśli w rodzinie występowały inne choroby autoimmunologiczne.

Jak diagnozuje się chorobę Hashimoto?

Rozpoznanie choroby Hashimoto opiera się na dokładnej analizie objawów, wywiadzie lekarskim oraz wynikach badań laboratoryjnych i obrazowych. Wczesne wykrycie zaburzeń pracy tarczycy pozwala na szybsze wprowadzenie leczenia i ograniczenie skutków choroby.

Badania krwi w diagnostyce Hashimoto

Podstawowym narzędziem diagnostycznym są badania hormonalne. Najczęściej wykonuje się pomiar poziomu:

• TSH (tyreotropina) – hormonu przysadki mózgowej regulującego pracę tarczycy. Podwyższone TSH może wskazywać na niedoczynność.
• FT4 i FT3 – wolnych hormonów tarczycy. Ich obniżony poziom świadczy o osłabionej aktywności gruczołu.

Kluczowe znaczenie mają również badania przeciwciał:

• anty-TPO (przeciwciała przeciwko peroksydazie tarczycowej) – ich podwyższony poziom świadczy o reakcji autoimmunologicznej skierowanej przeciwko tarczycy.
• anty-TG (przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie) – mogą również pojawić się u osób z Hashimoto, choć nie zawsze są obecne.

USG tarczycy a Hashimoto

Badanie ultrasonograficzne pozwala ocenić strukturę tarczycy. W przebiegu Hashimoto widoczne są charakterystyczne zmiany: tarczyca jest zwykle niejednorodna, nieco powiększona lub przeciwnie – zmniejszona, a jej echogeniczność obniżona. USG pomaga również wykluczyć inne zmiany, takie jak guzki czy torbiele.

Znaczenie regularnej kontroli przy chorobie Hashimoto

Choroba Hashimoto może przez długi czas przebiegać bezobjawowo lub dawać łagodne symptomy. Dlatego w przypadku niepokojących oznak warto wykonać podstawowe badania hormonów tarczycy, nawet jeśli objawy są niespecyficzne. Osoby z historią chorób autoimmunologicznych w rodzinie powinny monitorować poziom TSH i przeciwciał profilaktycznie.

Wczesna diagnoza umożliwia szybsze wdrożenie leczenia, które może znacznie poprawić jakość życia i ograniczyć rozwój niedoczynności tarczycy.

Hashimoto a inne choroby autoimmunologiczne

Hashimoto często nie występuje w izolacji. Osoby, u których zdiagnozowano to schorzenie, są bardziej narażone na rozwój innych chorób autoimmunologicznych. Dzieje się tak, ponieważ układ odpornościowy raz aktywowany do niewłaściwej reakcji może atakować także inne tkanki i narządy.

Do najczęściej współwystępujących chorób należą:

• Cukrzyca typu 1 – również wynikająca z autoagresji, prowadzi do niszczenia komórek trzustki odpowiedzialnych za produkcję insuliny.
• Celiakia – nietolerancja glutenu, powodująca uszkodzenie błony śluzowej jelita cienkiego.
• Reumatoidalne zapalenie stawów – choroba atakująca stawy i prowadząca do ich przewlekłego zapalenia.
• Łuszczyca – przewlekłe zapalenie skóry, objawiające się łuszczącymi zmianami skórnymi.
• Bielactwo nabyte – utrata pigmentacji skóry w wyniku zniszczenia komórek barwnikowych.

Z tego powodu osoby z Hashimoto powinny zachować czujność na pojawiające się nowe objawy, które mogą świadczyć o innych zaburzeniach. W razie niepokojących sygnałów, takich jak problemy trawienne, bóle stawów czy zmiany skórne, warto poinformować o nich lekarza prowadzącego. Wczesne wykrycie kolejnych chorób autoimmunologicznych pozwala szybciej wdrożyć odpowiednią diagnostykę i monitorować stan zdrowia w szerszym zakresie.

Choroba Hashimoto to przewlekłe, autoimmunologiczne schorzenie, które stopniowo wpływa na funkcjonowanie tarczycy i całego organizmu. Choć często rozwija się powoli i przez długi czas bezobjawowo, jej skutki mogą znacznie utrudniać codzienne życie. Rozpoznanie Hashimoto nie zawsze jest proste, ponieważ objawy są niespecyficzne i mogą być mylone z innymi dolegliwościami. Dlatego warto znać charakterystyczne symptomy, wiedzieć, jakie badania wykonać oraz zwracać uwagę na czynniki ryzyka, takie jak występowanie chorób autoimmunologicznych w rodzinie.