Ból kręgosłupa lędźwiowego? Jak się go pozbyć?

Ból kręgosłupa lędźwiowego jest już zjawiskiem pospolitym. Ostatnie lata to okres, w którym wzrosła w bardzo znaczący sposób ilość osób, które zgłaszają się do lekarza z silnymi dolegliwościami bólowymi kręgosłupa. Siedzący tryb życia, brak aktywności fizycznej, czy pandemia, to jedne z licznych przyczyn, które miały wpływ na taki stan rzeczy. Z uwagi na bardzo dużą powagę sytuacji oraz ilość osób, których dotyczy zespół dysfunkcyjny powiązany z bólem, sprawia że dziś problem ten uznawany jest w medycynie za chorobę cywilizacyjną, podobnie jak chociażby cukrzyca, czy nadciśnienie tętnicze. Choć w przeważającej części bóle lędźwiowo-krzyżowe kręgosłupa nie są schorzeniem bardzo poważnym i mogą być leczone zachowawczo, niemniej jednak coraz częściej wywołują bardzo poważne konsekwencje zdrowotne. A to wiąże się zarówno z nieobecnością w pracy osoby chorej, jak i coraz częściej także z całkowitą niezdolnością do podjęcia pracy przez chorą osobę. Z czego wynikać mogą bóle kręgosłupa w odcinku lędźwiowo-krzyżowym, jak im zapobiegać i jak z nimi walczyć, o tym dowiecie się z niniejszego artykułu.

Ból kręgosłupa lędźwiowego, co go powoduje?

Istnieje wiele przyczyn, które mogą wywołać ból kręgosłupa lędźwiowego. Najczęściej jest to efekt:

• lumbalgii (tzw. postrzał),
• dyskopatii (przepuklina jądra miażdżystego krążka międzykręgowego),
• kolka nerkowa,
• bólu nieswoistego o nieznanej przyczynie.

Ból w odcinku lędźwiowo-krzyżowym, to bóle dolnej części kręgosłupa. Najczęściej są to bóle, które mają krótkotrwały i nagły przebieg. Obok bólu o łagodnym przebiegu mogą pojawiać się także bóle ostre, które utrzymywać mogą się nawet przez kilka dni, czy nawet tygodni. Zazwyczaj w większości przypadków mijają one po 6 tygodniach. Ze względu na fakt, że większość przyczyn bólowych tego odcinka kręgosłupa może mieć nieswoisty charakter, dlatego też przyczyny bólu bardzo często pozostają nieznane. Bóle nie wynikają z żadnego poważniejszego stanu chorobowego, mijając samoistnie. Mogą one niestety nawracać. W przypadku, gdy bóle tej okolicy kręgosłupa są przewlekłe, bezwzględnie należy skontaktować się z lekarzem, który zleci odpowiednie badania w celu zdiagnozowania przyczyny występowania bólu i wykrycia powodującej go choroby.

Czym charakteryzuje się ból kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego i co go powoduje?

Istnieje kilka bardzo charakterystycznych cech bólu okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa. Należą do nich między innymi problem z utrzymaniem siedzącej lub stojącej pozycji, ból, sztywność w bolesnym odcinku, problem z ruchomością. To powód do niepokoju oraz zdecydowanej reakcji w postaci konsultacji z lekarzem, najlepiej ortopedą. Przyczyny bólu mogą być bardzo zróżnicowane. Najczęściej są one efektem uszkodzenia mechanicznego krążków międzykręgowych, a także ścięgien, kręgów, nerwów, wiązadeł oraz mięśni. Najczęściej wywoływane są przez poniższe czynniki:

• wady postawy,
• budowa ciała,
• nadwaga i otyłość,
• zmiany zwyrodnieniowe powodujące przesunięcie się elementów kręgosłupa w stosunku do siebie,
• zmiany zwyrodnieniowe powodujące zwężenie kanału kręgowego,
• wrodzone wady kręgosłupa,
• osteoporoza z przebiegiem złamania kręgów,
• uszkodzenia krążków międzykręgowych,
• nadwyrężenie – zwłaszcza mięśni, ścięgien lub wiązadeł znajdujących się w obrębie kręgosłupa,
• choroby reumatyczne,
• choroby nerek,
• choroby trzustki,
• dolegliwości narządów rodnych,
• nowotwory,
• zakażenia.

Do innych popularnych przyczyn bólu lędźwiowo-krzyżowego należą ponadto: bóle miesiączkowe, bóle spowodowane wypadkami np. komunikacyjnymi, stres i depresja, zbyt długie przebywanie w tej samej pozycji – siedzącej lub stojącej, palenie, wykonywanie zbyt gwałtownych ruchów ciała, wiek – zazwyczaj pojawiają się między 30 a 60 rokiem życia, dźwiganie ciężarów, zła kondycja fizyczna, choroby współistniejące, rwa kulszowa, częste schylanie się, artretyzm, powikłania poporodowe, skolioza, artretyzm.

Czym objawia się ból kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego?

Nie istnieje jeden, taki sam przebieg bólu okolic kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego u różnych osób. U każdego chorego może przebiegać on na różne sposoby. Aby go opisać, najlepiej używać kilku określających go cech wspólnych. Są to mianowicie:

• czas trwania,
• lokalizacja,
• natężenie,
• czynniki nasilające,
• czynniki towarzyszące.

W zależności od czasu trwania bólu kręgosłupa, możemy mówić o bólu przebiegającym krótkotrwale lub przewlekle. W przypadku tego drugiego może przedłużać się nie tylko na tygodnie, ale wręcz miesiące i lata. Z kolei w przypadku miejsca występowania, może on pochodzić wyłącznie z kręgosłupa lub też promieniować do pośladków lub do ud. W kwestii natężenia, to istnieją różne stopnie nasilenia bólu od bólu niewielkiego, aż po duże i bardzo bolesne rwanie. Istotne znaczenie odgrywają ponadto czynniki nasilające ból. Mogą powodować je między innymi ruch lub spoczynek, a także kaszel, czy kichanie, pora dnia etc. Zwrócić uwagę należy również na czynniki towarzyszące typu podwyższona temperatura, osłabienie, spadek masy ciała, wzrost wagi, bóle stawów itp. Dzięki dokładnemu określeniu wszystkich czynników możliwe jest łatwiejsze i szybsze określenie podłoża bólu. Może mieć ono różnorodny charakter:

• nieswoisty – związany z przeciążeniem struktur kręgosłupa. Ból ten nie posiada konkretnej przyczyny, najczęściej występuje w efekcie wysiłku fizycznego albo po niewielkim urazie. Najczęściej zmniejsza się w trakcie spoczynku, a zlokalizowany jest w dolnej części kręgosłupa. Może promieniować do zewnętrznej części uda. Zwykle jest to ból długotrwały, który mija samoistnie po około 3 miesiącach. Jest to jednak ból o tendencji do nawracania;
• ból związany z zespołem korzeniowym lub ze zwężeniem kanału kręgowego – wywoływany w większości przypadków przez ucisk na rdzeń kręgowy lub nerwy. Zalicza się do niego zespół korzeniowy z piekącym lub rwącym i promieniującym do nóg bólem, chromanie przestankowe neurogenne, zespół ogona końskiego. Ból pojawia się podczas chodzenia, zaś w przypadku ostatniej dolegliwości przebiegowi choroby towarzyszy ból krocza, czy problemy w oddawaniu stolca i moczu. Ważne jest, by zdiagnozować jak najprędzej przyczynę bólu i wyeliminować jej przyczynę podejmując odpowiednie leczenie;
• ból spowodowany innymi chorobami okolicznych narządów.

Jak leczyć i łagodzić bóle lędźwiowo-krzyżowe?

Do łagodzenia bólu dolnego odcinka kręgosłupa można stosować rozmaite metody. Do najczęstszych należy stosowanie maści i żeli rozgrzewających o przeciwbólowym działaniu. Dobrze jest również zastosować koc elektryczny. Najczęściej ból tej okolicy mija samoistnie. Jednak jeśli tak się nie stanie, należy skonsultować się z lekarzem internistą. Sygnałem do zgłoszenia się do lekarza jest ból trwający kilka tygodni. Ponadto wizyty wymagać będzie ból, któremu towarzyszą niepokojące objawy. W takich przypadkach lekarz zazwyczaj wdraża leczenie zachowawcze, a w najbardziej skrajnych przypadkach może potrzebne być leczenie operacyjne.

Do metod leczenia zachowawczego należą:

• rehabilitacja i ćwiczenia fizyczne. Należy wdrożyć na stałe ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha oraz pleców, co wzmocni równocześnie kręgosłup,
• krótkotrwały odpoczynek i leżenie w łóżku – bez wprowadzenia odpowiedniej porcji ćwiczeń leczenie wydłuży się, bo długotrwałe leżenie może osłabiać kondycję ogólną organizmu. Zalecany jest więc krótkotrwały odpoczynek jedynie w przypadku ostrych bólów kręgosłupa,
• stosowanie środków przeciwbólowych oraz leków przeciwzapalnych – przydatne zwłaszcza przy wprowadzeniu ćwiczeń fizycznych. Obok leków przeciwzapalnych warto sięgnąć także po paracetamol. Leki tego rodzaju są dostępne bez recepty. W przypadku bardzo silnego bólu lekarz zlecić może ponadto opioidy, czy środki przeciwdepresyjne,
• blokada – blokada w postaci zastrzyku jest aplikowana w źródło wywołujące ból. Jest to zastrzyk z glikokortykosteroidów, jednak należy pamiętać, iż metody tej nie należy stosować jako jedynej,
• rozciąganie kręgów lędźwiowych – odciążenie dysku międzykręgowego dostosowywane jest do masy ciała chorej osoby. Rozciąganie jest wykonywane siłą i może być zlecone wyłącznie przez lekarza,
• masaż leczniczy – uśmierza ból oraz pomaga wzmocnić mięśnie. Dodatkowym atutem jest poprawa krążenia.
• leczenie operacyjne – niezbędne u stosunkowo niewielkiej ilości osób. Najczęściej konieczne przy zdiagnozowaniu guza, niedowładu kończyn, zespołu ogona końskiego, czy ze zwężeniem kanału kręgowego.

Jak zapobiegać dolegliwościom bólowym kręgosłupa

Bólowi kręgosłupa można zapobiec poprzez podjęcie odpowiednich działań. Do najważniejszych należy przede wszystkim codzienna aktywność fizyczna i wzmocnienie mięśni pleców. Ważnym elementem jest ponadto przyjęcie prawidłowej postawy ciała. Najlepiej więc, jeśli delikatnie wciągniesz brzuch, prostując sylwetkę. Odradza się zakładania nogi na nogę podczas siedzenia, zamiast tego należy rozłożyć ciężar ciała na obydwie strony miednicy i bioder. Pracując przy komputerze, należy często zmieniać pozycję, a ponadto zadbać o ergonomię pracy. Ważne jest, aby mieć odpowiednie krzesło i dobrze ustawić komputer. Nie bez znaczenia jest ponadto utrzymanie odpowiedniej wagi ciała. Jeśli masz nadwagę, koniecznie zrzuć nadprogramowe kilogramy poprzez uprawianie sportu i zastosowanie odpowiedniej diety. Profilaktycznie zastosuj odpowiedni materac w łóżku, by uniknąć niepotrzebnego bólu pleców związanego ze złym wypoczynkiem. Koniecznie rzuć też palenie papierosów, jeśli jesteś palaczem lub palaczką. Wprowadź do swojej diety dużą ilość witaminy D.