Jesteś na blogu prywatnej poradni lekarskiej. Potrzebujesz konsultacji z lekarzem? Kliknij tutaj >
Na co się szczepić w wieku dorosłym?
Opublikowano: Aktualizacja: 25 maja 2024Wiele osób uważa, że szczepienia wykonuje się jedynie w wieku dziecięcym. Faktycznie, to wtedy właśnie dokonuje się tych najważniejszych, które mają chronić nas przez całe życie. Jednak wiele szczepionek w ramach profilaktyki zdrowotnej należy przyjąć także w wieku dorosłym. Istnieją bowiem między innymi szczepienia uzupełniające oraz przypominające. Te pierwsze poleca się tym, którzy wcześniej mogli nie otrzymać pełnej liczby szczepionek jako dzieci. Drugie z kolei – dla wzmocnienia odporności. Co więcej – istnieje także Program Szczepień Ochronnych obowiązkowych i zalecanych osobom w różnych grupach wiekowych. Co roku aktualizuje się go pod kątem bieżącej sytuacji epidemiologicznej oraz nowej wiedzy medycznej.
TL;DR Najważniejsze tezy artykułu:
- Konieczność szczepień dorosłych: Szczepienia dorosłych są kluczowym elementem strategii zdrowotnej, mającej na celu ochronę jednostek i społeczności przed chorobami zakaźnymi. Podkreślono, że wiele osób dorosłych nie miało dostępu do niektórych szczepionek w dzieciństwie, co czyni je podatnymi na zagrożenia zdrowotne.
- Szczepienia uzupełniające i przypominające: Artykuł wskazuje na istotność szczepień uzupełniających dla osób, które nie otrzymały pełnego cyklu szczepień jako dzieci, oraz przypominających w celu wzmocnienia odporności.
- Ochrona społeczeństwa: Szczepienia dorosłych mają znaczenie w kontekście ochrony osób starszych i tych z osłabionym układem odpornościowym, a także w tworzeniu odporności stadnej.
- Program Szczepień Ochronnych: W Polsce istnieje Program Szczepień Ochronnych, który jest aktualizowany każdego roku w oparciu o bieżącą sytuację epidemiologiczną i nową wiedzę medyczną.
- Szczepienia dla dorosłych w Polsce: W artykule wymienione są szczepienia rekomendowane dorosłym w Polsce, takie jak przeciwko grypie, tężcowi, błonicy, HPV, COVID-19, pneumokokom, a także szczepienia przypominające.
- Obowiązkowe szczepienia dla dorosłych: Szczepienia obowiązkowe dla dorosłych w Polsce są nakładane na określone grupy ryzyka, jak osoby dializowane, pracownicy służby zdrowia, czy osoby po styczności z czynnikiem zakaźnym.
- Przeciwwskazania do szczepienia dorosłych: Artykuł wymienia także przeciwwskazania do szczepień, takie jak ryzyko wstrząsu anafilaktycznego, nadwrażliwość na składniki szczepionki, zaostrzenie chorób przewlekłych, czy ciężka choroba.
Potrzebujesz pomocy lekarza, a Twoja przychodnia jest zamknięta?
W poradni online ReceptaULekarza.pl zamówisz szybką konsultację z lekarzem, który może Ci wystawić e receptę, możliwą do zrealizowania w każdej aptece. Wszystko online — szybko uzyskasz pomoc przez komputer czy swój telefon.
Szczepienie dla dorosłych. Po co szczepimy dorosłych?
Szczepienie dorosłych stanowi kluczowy element strategii zdrowotnej. A ma ona na celu ochronę jednostek oraz społeczności przed groźnymi chorobami zakaźnymi. Pomimo że szczepienia dzieci są powszechnie uznawane za jedno z najskuteczniejszych narzędzi profilaktycznych, te dla dorosłych są równie istotne. Szczególnie biorąc pod uwagę specyficzne wyzwania związane z wiekiem. Przede wszystkim wiele osób dorosłych nie miało dostępu do pewnych szczepionek w okresie dzieciństwa, co pozostawia ich ciągle podatnymi na potencjalne zagrożenia. Ponadto dla niektórych chorób zakaźnych konieczne jest uzupełnianie szczepień w okresie dorosłym. Tak, aby utrzymać pełną ochronę. Szczepienia dorosłych mają także kluczowe znaczenie w kontekście ochrony osób starszych oraz tych z osłabionym układem odpornościowym. Szczególnie takich, dla których infekcje mogą stanowić poważne ryzyko zdrowotne.
Poza tym współczesne społeczeństwa globalne, z uwagi na intensywność podróży i dynamiczne interakcje międzynarodowe, stoją przed wyzwaniami związanymi z szybkim rozprzestrzenianiem się chorób zakaźnych. Szczepienia dorosłych nie tylko chronią jednostki przed chorobami, ale również pełnią istotną rolę w tworzeniu tak zwanej odporności stadnej, zabezpieczając w ten sposób całe społeczności przed wybuchem epidemii. Dlatego też kampanie skierowane do dorosłych są integralną częścią programów zdrowotnych. Mają bowiem na celu nie tylko ochronę jednostek, ale także tworzenie bezpiecznych i odpornych społeczeństw na skalę globalną. Faktem jest również, że z wiekiem stajemy się bardziej podatni na infekcje wirusowe i bakteryjne. A także na choroby z nimi związane, takie jak między innymi COVID-19, grypa, zakażenia pneumokokowe. Do grupy groźnych schorzeń dla dorosłych należą ponadto te nieprzebyte w dzieciństwie: ospa wietrzna, odra oraz różyczka.
Na co szczepi się dorosłych w Polsce?
W Polsce program dla dorosłych obejmuje kilka kluczowych szczepień mających na celu ochronę przed różnymi chorobami zakaźnymi. Jednym z podstawowych jest to przeciw grypie. Zaleca się je szczególnie osobom starszym, pracownikom służby zdrowia oraz tym z chorobami przewlekłymi. Tak, aby zmniejszyć ryzyko powikłań i hospitalizacji związanych z grypą. Ponadto, szczepienia przeciwko tężcowi i błonicy powinno się regularnie powtarzać co 10 lat. Tak, aby utrzymać skuteczną ochronę. Kobiety w wieku reprodukcyjnym z kolei zachęca się do szczepień przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV). Przyczynia się to bowiem do prewencji nowotworów szyjki macicy.
W kontekście pandemii COVID-19, szczepienia dorosłych przeciwko temu wirusowi stały się priorytetem. Polska zaś aktywnie uczestniczy w masowych kampaniach, dążąc do osiągnięcia odpowiedniego poziomu odporności populacyjnej. Warto również podkreślić rolę szczepień przeciwko pneumokokom, zwłaszcza dla osób starszych i z chorobami przewlekłymi. A także dawek przypominających, które uzupełniają wcześniej przyjęte dawki. Rozbudowany program dla dorosłych w Polsce jest efektem systematycznych analiz epidemiologicznych. A także staranności w dostosowywaniu strategii szczepiennej do zmieniającego się kontekstu zdrowotnego. To kompleksowe podejście ma na celu nie tylko ochronę jednostek, ale również tworzenie społeczeństwa bardziej odpornego na potencjalne zagrożenia zdrowotne.
Obowiązkowe szczepienia dla dorosłych
W Polsce większość szczepień obowiązkowych przyjmuje się, będąc dzieckiem. Jednak niekiedy musimy też zaszczepić się jako dorośli. Program Szczepień Ochronnych opracowany przez Główny Inspektorat Sanitarny z roku na rok obowiązek ten nakłada na osoby z dwóch istotnych kategorii. Tą pierwszą są osoby szczególnie narażone na zakażenie zgodnie z przesłankami klinicznymi lub epidemiologicznymi. Na przykład obowiązkowym szczepieniom przeciwko WZW typu B powinny się poddać osoby dializowane, z zaawansowaną chorobą nerek lub studenci szkół medycznych. A także pracownicy służby zdrowia (przeciwko wirusowi HBV, zapalenia wątroby typu B) oraz pracownicy opieki nad osobami chorymi (przeciwko grypie).
Druga kategoria to osoby po styczności z czynnikiem zakaźnym. Tym podaje się na przykład szczepienia przeciwko błonicy, tężcowi czy wściekliźnie. Z podaniem szczepionki na tę ostatnią można się wstrzymać do czasu potwierdzenia choroby u zwierzęcia, z którym mieliśmy kontakt. Jednak decyzję tę podejmuje wyłącznie lekarz specjalista chorób zakaźnych. W praktyce szczepienia dla dorosłych są głównie zalecane, ale nie są obowiązkowe w szerszym kontekście dla całej populacji.
Regularnie zalecane szczepienia dla dorosłych
W Programie Szczepień Ochronnych regularnie rekomenduje się dorosłym szczepienia na takie choroby jak:
- 1) Grypa. Jest tak dlatego, ponieważ zachorować na nią może praktycznie każdy. Do tego jej wirus łatwo się przenosi. Problem stanowi również ryzyko niebezpiecznych powikłań u osób starszych. Szczególnie tych z obniżoną odpornością. A także po transplantacji narządów czy chorych na nowotwory krwi. Optymalnie jest zaszczepić się jeszcze przed sezonem grypowym. A szczyt tegoż w Polsce przypada na I kwartał roku.
- 2) Ospa wietrzna. Szczepienia na nią poleca się głównie dorosłym, którzy w dzieciństwie jej nie przechorowali. I w związku z tym nie zostali zaszczepieni w ramach programu szczepień obowiązkowych lub zalecanych oraz należą do grupy ryzyka.
- 3) Półpasiec. Tutaj w szczepionkę powinny się zaopatrzyć osoby po 50. roku życia. Dzieje się tak, ponieważ z wiekiem spada nasza odporność organizmu. Poleca się ją również osobom dorosłym z grypy zwiększonego ryzyka zachorowania na tę chorobę. A także tym o obniżonej odporności spowodowanej chorobami lub leczeniem.
- 4) Meningokoki grupy B oraz A, C, W, Y. Tutaj szczepienia zaleca się głównie osobom po 65. roku życia. A także tym szczególnie narażonym na ryzyko inwazyjnej choroby meningokokowej z racji wykonywanego zawodu czy obniżonej odporności.
- 5) Pneumokoki – dla dorosłych z zaburzeniami odporności, cukrzycą, chorującym przewlekle na serce, marskość wątroby, choroby płuc czy nerek.
- 6) Kleszczowe zapalenie mózgu – dla leśników, rolników, grzybiarzy albo turystów spędzających urlop w lesie i okolicach. A także dla uczestników obozów i kolonii, biegaczy, spacerowiczów, właścicieli psów. Do tego także – dla innych osób podejmujących aktywność na świeżym powietrzu.
- 7) WZW typu A. W tym przypadku szczepienie rekomenduje się między innymi osobom pracującym przy produkcji i dystrybucji żywności. A także tym, które pracują przy usuwaniu nieczystości oraz odpadów komunalnych.
- 8) Odra, świnka, różyczka. To propozycje dla osób nieuodpornionych i wcześniej nieszczepionych w ramach programu szczepień obowiązkowych. Szczególnie chodzi tutaj o osoby pracujące z dziećmi. A także młode kobiety i mężczyzn – aby zapobiec u nich różyczce wrodzonej.
- 9) Błonica, tężec, krztusiec – w przypadku tych chorób szczepienia zaleca się osobom mającym kontakt z noworodkami i niemowlętami. A także osobom starszym, które mogą być narażone na zakażenie.
- 10) RSV. Tutaj szczepienia poleca się osobom w wieku około 60 lat i starszych. Ma ono na celu zapobieżenie chorobie dolnych dróg oddechowych. Schorzenie to wywołuje bowiem syncytialny wirus oddechowy (RSV).
Z kolei jeśli wybieramy się do któregoś z krajów Trzeciego Świata, warto zaszczepić się na takie choroby jak cholera, dur brzuszny, malaria oraz żółta gorączka.
Czy są jakieś przeciwwskazania do szczepienia dorosłych?
Owszem są. Mogą być one ogólne lub indywidualne – specyficzne dla określonego szczepienia lub osoby. Najważniejszymi z nich są ryzyko wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego oraz nadwrażliwość na jakiś składnik szczepionki. Inne to na przykład zaostrzenie choroby przewlekłej o ciężkim przebiegu oraz gorączka. Natomiast samo przeziębienie z łagodnymi objawami nie przekreśla możliwości szczepienia. Osobne okoliczności stanowi przyjmowanie tak zwanej szczepionki żywej. Do grupy tej należą między innymi te przeciwko odrze, śwince i różyczce. Tych nie można przyjmować w ciąży oraz po przeszczepie szpiku czy narządów. A także przy ciężkich niedoborach odporności lub bycia w trakcie leczenia onkologicznego. Pamiętać należy również, że do szczepienia zawsze kwalifikuje lekarz. Również on podejmuje decyzję o jego przyjęciu lub rezygnacji. Warto jednak podkreślić, że większość osób może bezpiecznie przyjąć szczepienia, a korzyści zdrowotne zazwyczaj przewyższają ryzyko potencjalnych skutków ubocznych. Do najczęściej występujących efektów ubocznych należą z kolei reakcje alergiczne. Szczególnie u osób mających znane alergie na składniki szczepionki.
Zobacz również:
- Żółtaczka. Co to za choroba i jak ją leczyć?
- Wirus RSV – przyczyny, objawy i leczenie
- Koniec stanu epidemiologicznego w Polsce dla SARS-CoV-2
- Big Pharma, co to jest? Kto się skrywa za tym określeniem?
- Czy szczepionki są bezpieczne i skąd się wzięły?
- Szczepionki: typologia, korzyści, zagrożenia
- Ukąszenie kleszcza, jego następstwa i związane z nim niebezpieczeństwa
- Wirus HPV. Co to jest, jakie daje objawy, jak się chronić?
- Jakie szczepienia należy powtarzać?
Informacje z artykułu nie są poradą lekarską!
Artykuły na blogu nie mają charakteru porady lekarskiej. Choć pisano je z dołożeniem starań, by informacje w nich podane były rzetelne, autorzy nie mają wykształcenia medycznego. Jeśli szukasz pomocy lekarskiej, zapraszamy do zamówienia konsultacji na stronie poradni lub do kontaktu ze swoim lekarzem.