Odra u dzieci, objawy i leczenie

Odra jest wyjątkowo groźną chorobą wieku dziecięcego, która powodować może u pacjenta wiele powikłań, a nawet doprowadzić do śmierci. Jest to choroba zakaźna, która wywoływana jest przez wirusy z grupy paramyxowirusów, które zdolne są do spowodowania epidemii tej choroby. Jej zakaźność jest szalenie wysoka, wynosi bowiem 98 %. Oznacza to, że w okresie przedszczepiennym dotknąć może praktycznie wszystkie osoby. Dzięki stosowanym szczepieniom ochronnym w Europie liczba zachorowań na odrę zmniejszyła się w bardzo znaczący sposób, niemniej jednak jest to nadal bardzo niebezpieczna choroba, która często wywołuje epidemie. Szacuje się, że na świecie jest to najczęstsza przyczyna zgonów wśród dzieci. Co roku około 160 tysięcy dzieci umiera w wyniku różnorodnych powikłań, które wywołała właśnie odra. Choć jest to choroba wieku dziecięcego, zachorować na nią mogą również dorośli. Wywołuje bardzo charakterystyczną wysypkę, kaszel, temperaturę, a także katar, a także światłowstręt.

W artykule zostały poruszone następujące zagadnienia nt. odry u dzieci:

• Odra u dzieci i jej typowe objawy
• Czy wysypka odry swędzi?
• Czy odra jest zaraźliwa?
• Czy odra jest niebezpieczna
• Leczenie odry u dzieci
• Powikłania po odrze
• Szczepienie przeciw odrze

Odra u dzieci, typowe objawy

Jak w przypadku wielu innych chorób, okres wylęgania odry nie daje żadnych objawów. Jest to długi okres wynoszący około 10-12 dni. Później następuje drugi etap choroby, tzw. nieżytowy. Do najczęstszych objawów należą:

• podwyższona temperatura
• obrzęki powiek i zaczerwienienie oczu
• światłowstręt
• ból gardła
• suchy kaszel o dużym nasileniu
• katar

Symptomy te podobne są do objawów, jakie charakterystyczne są dla przeziębienia. Choroba rozwija się dalej, powodując kolejne objawy:

• białe plamki z czerwoną obwódką, tzw. plamki Koplika – pojawiają się w jamie ustnej
• wysypka – plamki zaczynają robić się wypukłe, często zlewają się. Najpierw pojawia się za uszami, na twarzy i głowie, następnie na reszcie ciała
• wysoka temperatura między 39 a 41 stopni Celsjusza
• senność
• apatia

Jeśli twoje dziecko ma powyższe objawy możesz szybko skonsultować się z lekarzem online:

Czy wysypka odry swędzi?

Wysypka, która pojawia się na ciele chorej osoby nie swędzi. Jest to istotne przy stawianiu prawidłowej diagnozy. W przeciwieństwie np. do ospy, wysypka nie jest swędząca i tak dokuczliwa. Swędzenie skóry może jednak wystąpić sporadycznie w poszczególnych przypadkach.

Czy odra jest zaraźliwa?ⁱ

Odra u dzieci jest wysoce zaraźliwa. Największe niebezpieczeństwo zakażenia występuje jeszcze przed pojawieniem się u chorego wysypki aż do około 4-5 dnia od jej wystąpienia. Jeden chory może zarazić nawet 15 do 20 innych osób.

Wirus odry profilaktyka

Jedyną ochronę przed zachorowaniem stanowią szczepienia ochronne, które w Polsce są obowiązkowe. Pomimo to, część osób rezygnuje ze szczepienia dzieci, co skutkuje zwiększeniem się ilości zachorowań na tę niebezpieczną chorobę. O skali problemu może świadczyć ilość odnotowanych przypadków wystąpienia odry w ostatnich latach. W 2005 roku było to 13 przypadków, podczas gdy w roku 2019 odnotowano ich już 1492ⁱⁱ.

Wirus odry drogi zakażenia

Odrę powoduje wirus, który przenoszony jest poprzez drogę kropelkową i bezpośredni kontakt z wydzielinami gardłowo-nosowymi chorej osoby, a także poprzez kontakt z moczem takiej osoby. Co niezwykle istotne! Odrą można zarazić się również po opuszczeniu przez chorą osobę pomieszczenia, bowiem transmisja powietrzna poprzez pośrednictwo aerozolu wydzieliny wydostającej się wraz z kaszlem, czy kichaniem, utrzymuje się w powietrzu nawet przez dwie godziny. Zakażenie przenieść może się ponadto poprzez dotykanie zabrudzonych powierzchni użytkowanych wspólnie z chorą osobą, a następnie dotykanie oczu, nosa, czy ust. Dlatego należy dbać w szczególny sposób o higienę, często myjąc ręce i dezynfekując powierzchnie, np. klamki, czy włączniki światła.

Czy odra jest niebezpieczna

Najczęściej na odrę chorują małe dzieci, szczególnie zaś niemowlęta pomiędzy 6 a 12 miesiącem życia, które jeszcze nie otrzymały pierwszego szczepienia. Ponadto chorują też często dzieci poniżej 15 roku życia, które nie otrzymały drugiej dawki szczepionki (szczepienie przypominające). Choroba ma bardzo ostry przebieg i wywołać może bardzo dużo powikłań. Najbardziej niebezpieczna jest dla dzieci do ukończenia 5 roku życia, dla osób o obniżonej odporności, a także dla kobiet w ciąży. U 25 procent chorych niezbędne jest leczenie szpitalne, stosunkowo wysoka jest też umieralność. Statystycznie umiera 1 osoba na 1000 zarażonych.

Reasumując. Największe grupy ryzyka to:

• niemowlęta przed pierwszym szczepieniem
• osoby, które otrzymały szczepienie a u których nie wywołało to odporności
• osoby, które nie otrzymały szczepienia przypominającego
• osoby, które nie zostały zaszczepione

Odra u dzieci leczenie

Podobnie jak w przypadku innych chorób wirusowych, leczenie odry jest wyłącznie zapobiegawcze. Nie istnieją bowiem leki przeciwwirusowe, które byłyby skuteczne w walce z odrą.

Jeśli Twoje dziecko nagle wysoko zagorączkuje, a na ciele pojawi się niepokojąca wysypka, koniecznie skonsultuj się z lekarzem. W weekend, czy święta, a także w godzinach wieczornych szczególnie wygodną formą, a wręcz niezbędną, będzie opcja konsultacji z lekarzem online. Lekarz przeprowadzi dokładny wywiad, stawiając wstępną diagnozę, a w razie wątpliwości zleci dziecku serię badań lub odeśle do specjalisty, a nawet w szczególnie trudnych sytuacjach do szpitala. Oznak choroby nie należy bagatelizować, ponieważ odra to wyjątkowo niebezpieczna choroba. Lekarz zlecić może odpowiednie leczenie zapobiegawcze oraz wyjaśni sposób w jaki należy opiekować się chorym dzieckiem. Najczęściej leczenie zachowawcze polega na zbijaniu temperatury za pomocą leków przeciwbólowych. Istotną rolę odgrywają również leki przeciwkaszlowe. Bezwzględnie chore dziecko powinno leżeć w łóżku i nabierać sił, także po ustąpieniu gorączki. Ważne, by pokój był zaciemniony, by złagodzić światłowstręt. Nie należy również zapominać o częstym wietrzeniu pokoju dziecka oraz o podawaniu mu dużej ilości wody do picia.

Powikłania po odrze

Do najczęstszych powikłań po odrze należą:

• zapalenie krtani
• zapalenie płuc
• zapalenie ucha środkowego

Do najniebezpieczniejszych należą:

• zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych
• zapalenie mózgu
• zapalenie rdzenia kręgowego
• podostre stwardniające zapalenie mózgu powodujące zaburzenia mowy, niedowłady, upośledzenie psychiczne
• zapalenie mięśnia sercowego

Wszystkie powikłania dotyczą przede wszystkim dzieci poniżej 5 roku życia, które mają słabo rozwiniętą odporność organizmu. Podobnie niebezpieczna jest odra dla osób dorosłych, po ukończeniu 20 roku życia. Z wiekiem możliwość wystąpienia powikłań wzrasta, powodując równocześnie cięższy przebieg odry.

Szacuje się, że powikłania u dzieci do 5 roku życia zdarzają się w co trzecim przypadku zachorowania.

Szczepienie przeciw odrze

Szczepionka przeciw odrze ma postać szczepienia połączonego, będąc szczepionką zarazem przeciw różyczce oraz śwince. Zawiera ona osłabione i żywe wirusy, które jednak nie przeniosą się po szczepieniu na inne osoby z otoczenia dziecka. Wirus przestaje rozprzestrzeniać się w populacji, gdy zaszczepionych jest minimum 95 % ludzi. W Polsce należy do grupy szczepień obowiązkowych oraz bezpłatnych, które podaje się dzieciom w około 13-14 miesiącu życia oraz drugą, powtórzeniową dawkę w 6 roku życia.

Odra u dzieci po szczepionce

Po podaniu dwóch dawek szczepionki skuteczność jej działania wynosi aż 98 %. Teoretycznie utrzymuje się ona przez całe życie, jednak istnieją wskazania do powtarzania szczepienia co 10 lat. Należy jednak każdy taki przypadek skonsultować ze swoim lekarzem.

Źródła:

• https://szczepienia.pzh.gov.pl/faq/jak-bardzo-zarazliwa-jest-odra/
• NIZP-PZH  (www.pzh.gov.pl)
• https://www.gov.pl/web/gis/odra
• https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/odra/

Przeczytaj także:

• Recepta online dla dziecka. Jak uzyskać pomoc dla dziecka, kiedy przychodnia jest zamknięta?
• Choroba bostońska u dzieci – co robić i jak ją rozpoznać?
• Astma u dzieci, podstawowe informacje na temat leczenia i przebiegu choroby.
• Czy szczepionki są bezpieczne i skąd się wzięły?
• Nagła gorączka u dziecka, kiedy do lekarza?
• Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży w Polsce