Przeziębienie, wywołane przez wirusy zapalenie nosogardła i zatok. Czym jest i jak leczyć?

Przeziębienie to bez wątpienia schorzenie, które większość z nas zna z własnego doświadczenia. Zazwyczaj pojawia się ono w okresie jesienno-zimowym, który sprzyja rozwijaniu się rozmaitych wirusowych infekcji. Ze względu na to, że organizm jest w tym czasie szczególnie narażony na niepożądane, a wręcz szkodliwe działania niskich temperatur, a jednocześnie osłabia się, z tego też powodu jesteśmy bardziej narażeni na przeziębienia. Czym dokładnie jest przeziębienie, jakie są jego charakterystyczne symptomy, w jaki sposób mu zapobiegać, a jak skutecznie walczyć? O tych oraz wielu innych kwestiach opowiemy w niniejszym artykule. Będzie to swoiste kompendium wiedzy dotyczące tego zagadnienia.

Co to jest przeziębienie?

Przeziębienie, często określane też jako choroba przeziębieniowa, czy wirusowe zapalenie nosogardła i zatok przynosowych, jest dolegliwością wywołaną przez wirusy. Znanych jest ponad 200 wirusów o różnych typach które, choć różnią się pomiędzy sobą swoimi konkretnymi cechami, wywołują jednak w konsekwencji podobne objawy chorobowe. Właśnie z powodu ataku przez wirusy, objawy przeziębienia są gwałtowne oraz pojawiają się nagle. Ze względu na ilość i zróżnicowanie wirusów, ludzki organizm – a konkretnie układ odpornościowy – nie jest też w stanie wytworzyć trwałej ochrony przed przeziębieniem.

Rodzaje wirusów wywołujących przeziębienie:

• Rinowirusy – około 30-50% zakażeń
• Wirusy paragrypy oraz grypy
• RSV
• Koronawirusy – około 10-15% zakażeń
• HMPV
• HBoV
• Adenowirusy

Jakie są objawy przeziębienia?

Istnieje kilka charakterystycznych objawów, które towarzyszą przeziębieniu i po których można je łatwo rozpoznać. Najczęściej dochodzi do zaatakowania błony śluzowej zatok przynosowych, nosa oraz gardła, czyli pojawiają się objawy, które dotykają górnych dróg oddechowych. W efekcie pierwszych objawów samopoczucie pogarsza się w zdecydowany sposób, a chora osoba czuje się mocno osłabiona, zmęczona, a często wręcz apatyczna. To z kolei jest przyczyną pogorszenia się jakości życia w codziennym działaniu i funkcjonowaniu.

Do najbardziej typowych objawów przeziębienia należą:

• katar
• uczucie zatkanego nosa
• ból głowy i gardła, połączony z bólami mięśniowo-szkieletowymi
• kaszel
• chrypa
• zmęczenie
• lekko podwyższona temperatura ciała

Jak można zachorować na przeziębienie?

Przeziębienie jest chorobą, którą można się zarazić w bardzo prosty sposób. Okresem, który szczególnie sprzyja wystąpieniu tej choroby jest jesień oraz zima, kiedy układ odpornościowy jest znacznie bardziej osłabiony niż zwykle, a zimna atmosfera jest środowiskiem sprzyjającym wirusom. Właśnie wtedy najczęściej dochodzi do zachorowań na przeziębienia. Ma to związek zarówno z warunkami pogodowymi, jak i z uczęszczaniem dzieci do żłobków, przedszkoli i szkół, gdzie narażone są one szczególnie na patogeny. Ta grupa jest z resztą najbardziej narażona na zachorowania i średnio choruje na przeziębienie około 6-7 razy na rok, choć w niektórych przypadkach liczba ta może wzrosnąć nawet do 12 razy w ciągu roku.

Czy przeziębieniem można zarazić się latem?

Jak zostało zaznaczone środowiskiem, które najbardziej odpowiada wirusom, jest jesienno-zimowy chłód. Dlatego jesienią i zimą najczęściej dochodzi do zachorowań. Jednak przeziębić można się przez cały rok, podczas kontaktu z patogenami.

Jak się zaczyna przeziębienie?

Do zarażenia dochodzi poprzez kontakt patogenu z błoną śluzową gardła oraz nosa. Następnie wirusy zaczynają rozprzestrzeniać się w górnym układzie oddechowym, w efekcie czego dotknięte chorobą komórki rozpoczynają produkcję wirusów. Następnie układ odpornościowy rozpoczyna swoją pracę i walkę z drobnoustrojami chorobotwórczymi. Efektem tego są zauważalne typowe objawy przeziębienia. Średnio w ciągu roku osoba dorosła przechodzi aż 4 przeziębienia. Do zarażenia dochodzi na 2 sposoby:

• poprzez drogę kropelkową
• wskutek kontaktu

Przeziębienie przenoszone drogą kropelkową – wirusy wydostają się z dróg oddechowych, które znajdują się w kropelkach śliny. Najczęściej rozchodzą się one w powietrzu, kiedy chora osoba kaszle, mówi, czy kicha. Po dostaniu się wirusów do powietrza i rozejściu się ich wraz z kropelkami, zostają one następnie wdychane przez osoby, które znajdują się w tym miejscu.

Przeziębienie na skutek kontaktu bezpośredniego – drugim sposobem, w jaki dochodzi do infekcji, to bezpośredni kontakt z patogenem. Osoba zarażona kicha lub kaszle, pozostawiając patogeny chorobotwórcze na dłoniach. Następnie zarazki i drobnoustroje są przenoszone poprzez dotykanie różnych przedmiotów i osób, takich jak chociażby klamka, poręcz, włącznik światła etc. skąd przenoszone są w okolice oczu, ust, czy nosa. Właśnie dlatego niezwykle ważna jest odpowiednia higiena, a w szczególności mycie rąk. Tu wirusy przetrwać mogą naprawdę długi czas, a kontakt z nimi zdrowej osoby zakończyć może się zarażeniem chorobą.

Jak długo trwa przeziębienie?

Zazwyczaj objawy przeziębienia trwają krótko, bo mijają już po kilku dniach. W niektórych jednak przypadkach utrzymują się one dłużej. Średni okres trwania choroby szacuje się na około 7 do 10 dni, przy czym największe nasilenie objawów pojawia się około 3-4 dnia od zarażenia. Po tym okresie objawy ustępują stopniowo. W przypadku, jeśli objawy nie ustąpią po tym czasie, a wręcz przeciwnie będą uporczywe, konieczna jest wizyta u lekarza. Zaleci on przyjmowanie odpowiednich leków wzmacniających odporność i umożliwiających pozbycie się najbardziej uporczywych objawów przeziębienia. Niezależnie od tego, jak długo trwa choroba, rozwija się ona w 3 etapach.

Etapy rozwoju przeziębienia:

I faza – faza naczyniowa

Trwa od 3 do 5 dni. Na tym etapie wirusy atakują organizm, w którym uruchamiane są mechanizmy obronne. Pojawiają się wówczas pierwsze oznaki przeziębienia. Są nimi przede wszystkim podwyższona temperatura ciała, swędzenie i pieczenie nosa oraz katar. Na tym etapie pojawia się także podrażnienie gardła oraz napady kichania. Chora osoba czuje się osłabiona, a także odczuwa dyskomfort z powodu zimna.

II faza – faza komórkowa przeziębienia

Na tym etapie pojawiają się zmiany śluzu komórkowego. Jest to faza szczytowa choroby, w której następuje powolne odwadnianie się organizmu, co powoduje określone dolegliwości. Są to apatia, brak sił, czy uczucie rozbicia charakterystyczne właśnie dla odwodnienia. Przeziębieniu towarzyszy bardzo duży katar, a wydzielina z nosa jest rzadka. Pojawić może się również ból gardła, a także problemy z odczuwaniem smaku i zapachu.

III faza – faza zakażenia bakteryjnego

Na tym etapie dochodzi do bakteryjnego zakażenia. Przejawia się ono pojawieniem zielonkawej wydzieliny z nosa o brzydkim zapachu. Tej fazie towarzyszyć może również podwyższona temperatura. Objawy przeziębienia powoli zaczynają ustępować, bo układ odpornościowy powoli zaczyna w sposób skuteczny zwalczać wirusy wywołujące chorobę. Należy jednak pamiętać, że nie jest to jeszcze etap całkowitego wyleczenia. Koniecznie trzeba zatem uważać, by nie dopuścić do rozwinięcia choroby i pojawienia się niebezpiecznych powikłań typu zapalenie oskrzeli, zapalenie zatok, czy anginy.

Jak wyleczyć się z przeziębienia?

Objawy przeziębienia mogą być bardzo uciążliwe dla chorej osoby. Jeśli już jednak doszło do zarażenia, możliwa jest skuteczna walka z objawami przeziębienia. Dzięki temu ogólne samopoczucie chorego może poprawić się, a tym samym można uniknąć powikłań chorobowych. Objawy można zwalczać za pomocą leków dostępnych bez recepty lub dzięki domowym środkom. Wybierając leki, warto postawić na te zmniejszające obrzęk błony śluzowej nosa oraz leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe. Pomogą one zwalczyć najbardziej uciążliwe objawy przeziębienia, jakimi są zatkany nos, gorączka, czy bóle stawowo-mięśniowe. Bardzo dobrym rozwiązaniem może okazać się stosowanie preparatów złożonych, czyli takich, które są przeznaczone do równoczesnego zwalczania kilku objawów przeziębienia. Te leki działają nie tylko skutecznie, ale i szybko, przyczyniając się do poprawy komfortu chorej osoby.

Skuteczne domowe sposoby na przeziębienie

Poza lekami na przeziębienie dostępnymi bez recepty w aptece warto wspierać się domowymi metodami leczenia. Do najważniejszych z nich należą:

• picie dużej ilości wody i innych płynów
• zimne okłady przeciw gorączce
• inhalacje dla odpowiedniego nawilżenia śluzówki
• odpowiednia dieta
• odpoczynek

Picie wody i innych płynów podczas przeziębienia.

Picie zwiększonej ilości płynów w czasie przeziębienia ma bardzo duże znaczenie. Wynika z zapotrzebowania chorego organizmu na płyny, co może być efektem podwyższonej temperatury ciała i wypacania wody. Konieczne jest również nawilżenie śluzówki w gardle oraz w nosie, co pomaga przy rozrzedzaniu znajdującej się wewnątrz wydzieliny, a tym samym do ich oczyszczenia. W czasie przeziębienia najlepiej sprawdzają się woda, herbata z lipy, lub czarnego bzu, które nie tylko pobudzają pocenie się, ale i pomagają obniżyć temperaturę.

Inhalacje parowe

Inhalacje parowe skutecznie nawilżają błonę śluzową, która jest podrażniona. Dzięki temu wydzielina z nosa zostaje rozrzedzona, a nos się udrażnia. Dla zwiększenia efektów warto w przypadku dorosłych inhalacje wykonać z dodatkami redukującymi stan zapalny oraz o odpowiednich właściwościach np. przeciwbakteryjnych, typu olejki eteryczne, rumianek, szałwia, czy tymianek.

Okłady

Okłady doskonale sprawdzają się przy łagodzeniu objawów przeziębienia. Skuteczne mogą okazać się zarówno okłady zimne, które stosuje się do obniżania temperatury ciała, jak i okłady ciepłe, by złagodzić objawy bólu gardła oraz kaszlu.

Dieta

Dobra dieta to podstawa nie tylko podczas rekonwalescencji, czy w czasie choroby, ale na co dzień. Jednak w czasie choroby szczególnie ważne jest, by wspomóc swój organizm w walce z przeziębieniem. Dlatego dieta powinna być zrównoważona oraz pełna składników odżywczych, dzięki którym chory szybciej odzyska siły i zdrowie. Do diety warto wprowadzić składniki takie jak imbir, czosnek, rumianek, rosół, miód lub mleko z miodem, a także sok z malin, czy sok z czarnego bzu.

Odpoczynek

Nie bez powodu mówi się, że sen to najlepsze lekarstwo. Dzięki dużej ilości snu oraz unikaniu stresów organizm regeneruje się dużo szybciej. Dlatego podczas przeziębienia ważne jest, by zapewnić swojemu organizmowi minimum 7-8 godzin snu w nocy.

Lepiej zapobiegać, niż leczyć

Aby uniknąć przeziębienia, dobrze jest powziąć odpowiednie środki zapobiegawcze. Co prawda nie ustrzegą one w stu procentach przed przeziębieniem, jednak w znaczny sposób zminimalizują ryzyko zachorowania. Co zatem należy robić, by do minimum ograniczyć niebezpieczeństwo zapadnięcia na przeziębienie?

• Dbać o właściwą higienę
• Wzmacniać układ odpornościowy
• Dbać o błonę śluzową gardła oraz nosa

Prawidłowa higiena

Prawidłowa higiena to klucz do uniknięcia przeziębienia. W okresie przeziębieniowym należy zwrócić na nią szczególną uwagę. W jaki sposób dbać o zdrowie? Przede wszystkim często myć ręce w sposób bardzo dokładny. Warto unikać podawania ręki, szczególnie osobom, które mają wyraźne symptomy przeziębienia. Ponadto należy unikać kontaktu z przedmiotami, które mogły być dotykane przez chore osoby. Szczególnie dotyczy to przedmiotów dostępnych w miejscach publicznych, a więc klamek, uchwytów, klawiatury komputera itp.

Wzmacniaj odporność

Doskonałym sposobem na przeciwdziałanie przeziębieniom jest wzmacnianie swojego układu odporności. Aby ją wzmocnić, warto zadbać o kilka czynników, które mają na to znaczny wpływ. Są to odpowiednia dieta oparta na witaminach i składnikach mineralnych, aktywność fizyczna na świeżym powietrzu, sen, unikanie stresu, relaks, a nawet korzystanie z sauny.

---

Jeśli interesuje Cię ten temat, to możesz dowiedzieć się więcej z pozostałych artykułów tej serii:

• Zatkany nos. Czy tylko objaw przeziębienia?
• Zapalenie zatok jakie ma przyczyny i jak można wyleczyć tę chorobę?
• Ból gardła – przyczyny powstania i sposoby jego leczenia
• Gorączka, jakie są przyczyny wysokiej temperatury ciała?