Bezsenność przyczyny i objawy. Jakie są powody problemów ze snem?

Bezsenność to powszechny problem, który dotyka coraz większą liczbę ludzi na całym świecie. W dzisiejszym społeczeństwie, gdzie tempo życia jest coraz szybsze, a stres i napięcie są powszechne, coraz więcej osób zmaga się z trudnościami z zasypianiem i utrzymaniem zdrowego snu. Bezsenność może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia fizycznego i psychicznego, wpływając negatywnie na funkcjonowanie codzienne oraz ogólną jakość życia. Warto więc przyjrzeć się bliżej temu problemowi, zrozumieć jego przyczyny oraz poszukać skutecznych strategii radzenia sobie z jego objawami.

Co to jest bezsenność? O czym świadczy bezsenność?

Bezsenność to stan, który charakteryzuje się trudnościami w zasypianiu lub utrzymaniu snu przez wystarczająco długi czas. Prowadzi to do jego braków i obniżenia jego jakości. Jest to powszechny problem, który może mieć różnorodne przyczyny i występować zarówno sporadycznie, jak i przewlekle. Świadczy on często o zaburzeniach emocjonalnych, takich jak stres, lęk czy depresja. Może być jednak także spowodowany przez czynniki fizyczne jak ból, nieprawidłowe nawyki snu czy choroby przewlekłe. Bezsenność może również prowadzić do licznych konsekwencji – zarówno dla zdrowia fizycznego, jak i psychicznego. Wiąże się bowiem z pogorszeniem funkcjonowania poznawczego, obniżeniem nastroju, zwiększonym ryzykiem chorób serca, nadwagą, a nawet obniżeniem odporności organizmu. Ponadto brak snu może prowadzić nawet do obniżenia sprawności umysłowej i fizycznej. To z kolei negatywnie wpływa na wydajność w pracy czy szkole, a także na relacje interpersonalne. Dlatego też istotne jest zrozumienie mechanizmów tego zjawiska oraz poszukiwanie skutecznych metod zaradczych. Tak, aby zapewnić sobie zdrowy sen i poprawić jakość życia.

Jakie są rodzaje bezsenności?

Bezsenność może przyjmować różne formy. Dwie główne kategorie to dolegliwość przygodna i przewlekła. Ta pierwsza występuje krótkotrwale i jest zazwyczaj związana z określonymi wydarzeniami lub sytuacjami stresowymi w życiu człowiek. Mogą to być egzaminy, problemy w pracy, kłopoty rodzinne czy zmiany życiowe. Ten rodzaj bezsenności może być reakcją organizmu na stresujące sytuacje i często ustępuje samoistnie po ustaniu przyczyny. Drugi jej rodzaj – przewlekły – charakteryzuje się utrzymującymi się trudnościami ze snem przez okres dłuższy niż trzy miesiące, występującymi co najmniej trzy razy w tygodniu. Jest to problem, który może mieć głębsze podłoże i być spowodowany przez różnorodne czynniki. Najczęściej są to jednak zaburzenia emocjonalne, nieprawidłowe nawyki życiowe, choroby przewlekłe czy niewłaściwe środowisko do spania. Bezsenność przewlekła może znacząco wpływać na funkcjonowanie jednostki w życiu codziennym oraz prowadzić do licznych konsekwencji dla zdrowia fizycznego i psychicznego. Obydwie odmiany wymagają uwagi i odpowiedniego zarządzania w celu poprawy jakości snu i zapewnienia zdrowego funkcjonowania organizmu.

Potrzebujesz pomocy lekarza, a Twoja przychodnia jest zamknięta?

W poradni online ReceptaULekarza.pl zamówisz szybką konsultację z lekarzem, który może Ci wystawić e receptę online, możliwą do zrealizowania w każdej aptece.

Zamów konsultację z opcją e recepty

Bezsenność przyczyny. Co może być przyczyną bezsenności?

Bezsenność mogą powodować różnorodne czynniki – zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Te mogą ponadto występować samodzielnie lub wspólnie. Wśród głównych jej przyczyn zwykle wymienia się stres, który jest jednym z najczęstszych czynników prowokujących trudności ze snem. Codzienne napięcie, problemy w pracy czy związane z życiem osobistym mogą prowadzić do niepokoju i trudności w wyłączeniu się wieczorem. Ponadto zaburzenia emocjonalne, takie jak depresja czy lęki, mogą znacząco wpływać na jakość snu. Zazwyczaj utrudniają one zasypianie lub powodują częste wybudzanie się w nocy. Fizyczne dolegliwości, takie jak ból, refluks żołądkowy, bezdech senny czy choroby przewlekłe również mogą być przyczyną bezsenności. Zakłócają one bowiem komfortowy sen. Nieprawidłowe nawyki, takie jak spożywanie kofeiny czy alkoholu przed snem, nieregularne godziny kładzenia się spać oraz nadmierna ekspozycja na światło niebieskie emitowane przez urządzenia elektroniczne, także mogą prowadzić do trudności z zaśnięciem. Chcąc pozbyć się problemu, istotne jest zidentyfikowanie i zrozumienie własnych przyczyn bezsenności. Tak, aby móc skutecznie radzić sobie z tym problemem i zapewnić sobie zdrową nocną regenerację.

Jakie rozróżniamy zaburzenia snu?

Bezsenność przyczyny zaburzeń snu mogą być różne i nakładać się na siebie. W tym tekście znajdziesz informacje na temat zaburzeń snu, jednego z podstawowych popędów biologicznych człowieka. Bezsenność to najczęstsza forma zaburzenia snu. Cierpi na nią kilkanaście procent populacji ludzkiej. Problemy z zasypianiem i deprawacja snu mają konsekwencje w życiu codziennym. Obniżają znacznie wydajność psychofizyczną człowieka. Pogorszona niedosypianiem percepcja może też być niebezpieczna, prowadząc np. do utraty koncentracji podczas kierowania pojazdem.

Zaburzenia snu to jednak nie tylko bezsenność; to także hipersomia, przejawiająca się przysypianiem w ciągu dnia. Poza tym odchyleniem od normalnej jakości snu jest też zespół niespokojnych nóg, czy zespół bezdechu sennego.

Zespół niespokojnych nóg to dolegliwość nasilająca się u osób w podeszłym wieku. Te okresowe ruchy kończyn powodują specyficzny dyskomfort i częste przebudzenia w nocy. Jeszcze częściej notuje się u seniorów przypadków zespół bezdechu sennego. Zaburzenie to z kolei spowodowane jest zbyt dużym rozluźnieniem mięśni odpowiedzialnych za pracę układu oddechowego. Hipersomia to zaburzenie, którego źródła mogą leżeć w nadużywaniu substancji psychotropowych. Jej przyczyną może być też jednak doznany wcześniej uraz mózgu.

Przyczyny zaburzeń snu mogą być różne i często nakładają się na siebie:

Istnieje szereg przyczyn bezsenności:

• stres
• hałas
• choroby psychiczne
• zapalenie prostaty
• choroby nerek
• nadczynność tarczycy
• choroby układu krążenia
• menopauza i inne dolegliwości hormonalne
• migreny
• choroby układu oddechowego

i wiele innych.

Podłoże farmakologiczne bezsenności: przyjmowane leki jako przyczyna problemów z zaśnięciem

Leki mogą być przyczyną bezsenności. Na jakość naszego snu mają też wpływ przyjmowane leki. Wśród tych, które oddziałują na funkcjonowanie mózgu, jakość relaksu i sen, są zwłaszcza antydepresanty z grupy inhibitorów MAO, oraz z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny SSRI. Wśród innych leków, mających duże przełożenie na jakość snu, wyróżnić można cytostatyki, stosowane w chemioterapii przeciwnowotworowej. W końcu warto też poszukać przyczyn złej jakość snu w codziennej diecie, obfitującej nieraz w zbyt duże ilości używek, zwłaszcza kawę, czarną herbatę, czy alkohol.

Dlaczego nie chce mi się spać?

Istnieje wiele potencjalnych przyczyn, dlaczego niektórym osobom trudno jest zasnąć lub poczuć chęć do spania. Jednym z najczęstszych czynników są nerwy, które mogą prowadzić do nadmiernego napięcia i trudności w relaksacji. Codzienne zmartwienia związane z pracą, szkołą, życiem osobistym lub zdrowiem mogą utrudniać proces zasypiania. Ponadto występowanie niepokoju, stresu lub depresji może znacząco wpływać na jakość snu i zmniejszyć motywację do położenia do łóżka. Swoje robią też szkodliwe przyzwyczajenia, takie jak spożywanie przed snem produktów zawierających kofeinę lub alkoholu. Niedobre są także nieregularne godziny kładzenia się. Może to bowiem zakłócać naturalny rytm snu i czynić zasypianie trudniejszym. Nie służy nam także nadmierna ekspozycja na światło niebieskie emitowane przez urządzenia elektroniczne. Wpatrywanie się w ekran telefonu komórkowego czy komputera, może zakłócać produkcję melatoniny, hormonu regulującego sen, co utrudnia zasypianie. Dlatego ważne jest rozpoznanie indywidualnych, potencjalnych czynników utrudniających nam wieczorne rozluźnienie. A także podejmowanie działań mających na celu poprawę jakości snu oraz wprowadzanie zdrowych nawyków związanych z chodzeniem do łóżka.

Czego brakuje w organizmie, że nie śpię?

Brak snu może być także wynikiem niedoboru substancji chemicznych lub hormonów, które są kluczowe dla regulacji cyklu snu i czuwania. Częstym przypadkiem jest na przykład niedobór melatoniny, hormonu wydzielanego przez szyszynkę. Reguluje on sen wczesny i jest odpowiedzialny za synchronizację zegara biologicznego organizmu z cyklem światło-ciemność. Spory wpływ ma również niedobór serotoniny, czyli neurotransmitera odpowiedzialnego za regulację nastroju i snu. To także może zakłócać proces zasypiania i prowadzić do bezsenności. Innym czynnikiem mogą być niedobory minerałów i składników odżywczych, takich jak magnez, który odgrywa istotną rolę w procesie relaksacji mięśni i może pomóc w zasypianiu. Dlatego ważne jest zachowanie zrównoważonej diety bogatej w te substancje oraz weryfikacja poziomów hormonów i składników odżywczych. Tak, aby zapewnić organizmowi odpowiednie wsparcie w utrzymaniu zdrowego snu. Jednakże bezsenność może być również spowodowana przez czynniki psychiczne, takie jak stres, lęki czy depresja, które również wymagają uwagi i odpowiedniego zarządzania dla poprawy jakości snu. Niemniej właściwa dieta w walce z tymi objawami to podstawa.

Jak wyleczyć się z bezsenności?

Leczenie zaburzeń snu obejmuje:

• farmakologię, w tym leki tylko na receptę i leki OTC. Często stosuje się benzodiazepiny, zarówno o krótkim jak i o długim okresie działania. Kolejna grupa leków nasennych to agoniści receptora melatoniny
• fitoterapię za pomocą takich roślin ziołowych jak waleriana, melisa, męczennica, dziurawiec i in.
• terapię poznawczo-behawioralną, w tym metody relaksacyjne jak medytacja i sport.
• środki higieny snu (np. praca nad regularnością godzin snu, przestrzeganie odpowiedniej diety, wietrzenie pomieszczeń).

Wyjście z bezsenności wymaga podejścia wieloaspektowego, uwzględniającego zarówno fizyczne, jak i psychiczne czynniki wpływające na sen. Istotne jest rozpoznanie i adresowanie potencjalnych przyczyn, takich jak głównie stres, lęki czy nieprawidłowe nawyki snu. Wprowadzenie regularnego harmonogramu chodzenia do łóżka, obejmującego stałe godziny kładzenia się spać i wstawania, może pomóc w ustabilizowaniu cyklu zasypiania. Ważne jest również stworzenie sprzyjającego środowiska do spania. Powinno się ono kojarzyć z relaksem, posiadać odpowiednią temperaturę i wentylację. Musi również eliminować czynniki zakłócające, takie jak jasne światło czy hałas. Pomóc mogą także techniki relaksacyjne, takie jak medytacja, głębokie oddychanie czy joga. Mogą się one okazać skutecznymi narzędziami w redukcji stresu i napięcia. W przypadku jednak bezsenności związanej z zaburzeniami emocjonalnymi terapia psychologiczna lub farmakologiczna pod nadzorem lekarza może być konieczna. Istotne jest również zadbanie o zdrowy styl życia. Z pewnością musi on obejmować regularną aktywność fizyczną, zrównoważoną dietę oraz unikanie substancji, takich jak kofeina czy alkohol. Ważna jest także wytrwałość we wprowadzaniu nowych, zdrowych nawyków. Kluczowe jest cierpliwe i systematyczne podejście do poprawy jakości snu. Przydać się może również konsultacja z profesjonalistą.

Co zrobić gdy nie możesz zasnąć?

Kiedy trudności ze zasypianiem stają się uciążliwe, istnieje kilka skutecznych strategii, które można wypróbować, aby poprawić szanse na zdrowy sen. Pierwszym krokiem może być stworzenie regularnego harmonogramu chodzenia spać. Powinien on polegać na kładzeniu się i wstawaniu o tych samych porach każdego dnia, nawet w weekendy. Ważne jest również stworzenie spokojnego i komfortowego środowiska do spania. Powinno ono eliminować czynniki zakłócające sen, takie jak jasne światło czy hałas. Z kolei przed położeniem się warto unikać spożywania kofeiny, alkoholu i ciężkich posiłków, które mogą zakłócać proces zasypiania. Zamiast tego można spróbować relaksujących technik, takich jak medytacja, głębokie oddychanie czy joga. Mogą one bowiem pomóc nam w redukcji stresu i napięcia przed zaśnięciem. Jeśli pomimo prób nadal trudno jest zasnąć, warto wstać z łóżka i wykonać spokojne czynności. Można na przykład czytać książki lub słuchać muzyki, aby umysł mógł się zrelaksować. W przypadku utrzymującej się bezsenności warto skonsultować się z lekarzem. Pomoże on zdiagnozować potencjalne przyczyny problemu i zaproponować odpowiednie leczenie lub terapię.

Bezsenność jak leczyć? Diagnoza bezsenności u lekarza

Lekarz pacjenta powinien w pierwszym rzędzie wykluczyć ewentualne choroby fizyczne (np. chorobę nerek), lub psychiczne (np. depresję). Pacjent może też sam pomóc w terapii, prowadząc tzw. dzienniczek snu, odnotowując pory zasypiania oraz pory występowania niepokojów w nocy (np. nocne pobudki). W dłuższej perspektywie czasowej takie zapiski mogą pomóc ujawnić przyczynę kłopotów ze snem. Lekarz może też zastosować metody laboratoryjne bardziej zaawansowane technologicznie, jak polisomnografię, tj. rejestrację różnych funkcji fizjologicznych za pomocą elektrod i czujników.

Skutki uboczne leków nasennych

Działania niepożądane i uzależnienie to poważne mankamenty mogące wyniknąć z uciekania się do leczenia zaburzeń snu wyłącznie metodami farmakologicznymi. Do najczęstszych skutków ubocznych zażywania leków nasennych należą:

• zmęczenie
• otępienie
• nerwowość
• utrata apetytu
• zawroty głowy
• zaburzenia percepcji
• objawy po odstawieniu (dotyczą zwłaszcza leków na bazie benzodiazepiny)

Bezsenność przyczyny mogą być trudne w zdiagnozowaniu

Podsumowując, powody zaburzeń snu mogą leżeć zarówno w innych nierozpoznanych jeszcze zjawiskach chorobowych, jak i w czynnikach środowiskowych. Przed przystąpieniem do diagnozy lekarskiej warto wyeliminować z codziennego trybu życia elementy zaburzające sen, w tym m.in. zredukować nadmierną aktywność przy urządzeniach elektronicznych. Dopiero gdy to nie pomoże, należy udać się do lekarza rodzinnego lub internisty, ewentualnie psychiatry, celem wykluczenia chorób mogących stać za problemami ze snem. W przypadku terapii zaburzeń warto zacząć od mniej inwazyjnych metod, poprzestając na środkach psychologicznych i fitoterapii. Farmakologia w przypadku leczenia zaburzeń snu jest ostatecznością, która może niekiedy bardziej skomplikować życie, niż je poprawić.

Więcej na temat bezsenności możesz przeczytać w naszym artykule: Zaburzenia snu i sposoby terapii

Źródło: https://akademia.nfz.gov.pl/profilaktyka/sen-duzo-spij-dlugo-zyj/